Podobieństwa i różnice z innymi zawodami 

Pracownik socjalny (PL) to zawód bardzo podobny do (UA) Pracownika socjalnego i (UA) Specjalisty w zakresie pomocy społecznej. Podobieństwo tych zawodów jest znaczne. Wszystkie odnoszą się do zinstytucjonalizowanej opieki społecznej. Barierą do podjęcia pracy w Polsce w zawodzie Pracownik socjalny przez obywatela Ukrainy lub innego państwa trzeciego jest jednak często wymóg posiadania polskiego obywatelstwa, który zachodzi wtedy, gdy chodzi o zatrudnienie na podstawie Ustawy o pracownikach samorządowych. Dodatkowo, występują różnice między polskim i ukraińskim systemem pomocy społecznej, z czego wynika konieczność zapoznania się z polskimi przepisami.

Synteza: organizuje pomoc osobom indywidualnym, rodzinom, grupom społecznym w odzyskiwaniu lub wzmacnianiu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie; prowadzi poradnictwo w sprawach socjalnych i pokrewnych umożliwiających znalezienie  i spożytkowanie środków do przezwyciężania trudności w osiąganiu indywidualnych celów; wzmacnia zdolności grup i społeczności lokalnych do samodzielnego rozwiązywania własnych problemów oraz rozwoju; efektywnie organizuje zróżnicowane formy pomocy i zarządza nimi. 

Planowanie kompleksowego wsparcia

• analizuje i ocenia zjawiska powodujące zapotrzebowanie klientów na świadczenia z pomocy społecznej oraz kwalifikowanie ich do uzyskania tych świadczeń; 
• dokonuje analizy i oceny zjawisk, które powodują zapotrzebowanie na świadczenia pomocy służb społecznych oraz kwalifikują do uzyskania tych świadczeń; 
• wywołuje korzystne zmiany poprzez optymalne wykorzystanie zasobów klienta; 
• współuczestniczy w inspirowaniu, opracowaniu, wdrożeniu oraz rozwijaniu regionalnych i lokalnych programów pomocy społecznej ukierunkowanych na podniesienie jakości życia; 
• współpracuje i współdziała z innymi specjalistami w celu przeciwdziałania i ograniczania patologii i skutków negatywnych zjawisk społecznych, łagodzenie skutków ubóstwa; 
• inicjuje nowe formy pomocy osobom i rodzinom mającym trudności oraz inspiruje powołanie instytucji świadczących usługi służące poprawie sytuacji życiowej takich osób i rodzin; 
• ujawnia, analizuje i interpretuje potrzeby społeczne mające wpływ na kształtowanie właściwych stosunków międzyludzkich, podnoszenie jakości życia oraz przezwyciężanie i pozytywne rozwiązywanie problemów społecznych; 
• wskazuje na luki i niedostatki w obowiązującym ustawodawstwie socjalnym i postuluje wprowadzenie koniecznych zmian; 
• inicjuje i uczestniczy w badaniach problemów społecznych (diagnoza potrzeb); 
• monitoruje oraz prowadzi ewaluację programów i działań; 
• jest odpowiedzialny za organizowanie i zarządzanie zróżnicowanymi formami pomocy; 
• udziela wsparcia i poradnictwa w szczególności osobom i rodzinom ubogim, bezdomnym, chorym i niepełnosprawnym, uzależnionym, opuszczającym zakłady karne oraz uchodźcom i stosującym przemoc; 

Poradnictwo/udzielanie informacji

• udziela informacji, wskazówek i pomocy osobom będącym w trudnej sytuacji życiowej i ich najbliższemu otoczeniu zgodnie z zasadami etyki zawodowej. 
• udziela informacji, wskazówek i pomocy w zakresie rozwiązywania spraw życiowych osobom, które dzięki tej pomocy będą zdolne samodzielnie rozwiązywać problemy będące przyczyną trudnej sytuacji życiowej; 
• skutecznie posługuje się przepisami prawa w realizacji tych zadań; 
• prowadzi dla osób będących w trudnej sytuacji życiowej poradnictwo dotyczące możliwości rozwiązywania problemów i udzielania pomocy przez właściwe instytucje państwowe, samorządowe i organizacje pozarządowe oraz wspiera w uzyskiwaniu pomocy;

Podejmowanie działań interwencyjnych

• podejmuje interwencje w razie zaistnienia zdarzeń losowych, sytuacji kryzysowych, klęsk żywiołowych i ekologicznych oraz w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia osób zależnych; 

Wsparcie i pomoc w aktywizacji

• wspiera lub dąży do przywrócenia wzajemnie korzystnych interakcji pomiędzy jednostkami a społeczeństwem w celu poprawy jakości życia; 
• pobudza i wzmacnia samozaradność społeczną - indywidualną i zbiorową - dla której oparciem powinny być lokalne instytucje rządowe, samorządowe i pozarządowe; 
• pobudza społeczną aktywność i inspiruje działania samopomocowe w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych osób, rodzin, grup i środowisk społecznych; 
• wzmacnia zdolności grup i społeczności lokalnych do samodzielnego rozwiązywania własnych problemów oraz rozwoju; 

Prowadzenie dokumentacji

• prowadzi dokumentację pracy socjalnej zgodnie z obowiązującymi wymaganiami; 
• prowadzi dokumentację (np. rodzinny wywiad środowiskowy, kontrakt socjalny, notatka służbowa, opinie, decyzje) oraz gromadzi i przechowuje akta potwierdzające sytuację klienta; 

Doskonalenie zawodowe

• podnosi umiejętności w zakresie warsztatu i samooceny wykonywanej pracy; 
• dąży do podnoszenia jakości usług oraz systematycznie podwyższa kwalifikacje zawodowe poprzez uczestnictwo w różnych formach szkolenia i samokształcenie; 

Nadzór nad innymi pracownikami

• nadzoruje proces i jakość świadczenia usług przez specjalistycznych pracowników socjalnych, pracowników socjalnych oraz prowadzi monitoring jakości i ewaluację usług w zakresie realizacji indywidualnego programu usług społecznych; 

Poziom NQF (Polskiej Ramy Kwalifikacji): 5 lub więcej

Ukończenie szkoły średniej (policealnej lub pomaturalnej) 

(LUB)  

Ukończenie studiów wyższych wskazanych przepisami ustawy o pomocy społecznej,  (art.116, Dz. U. 2004 Nr 64 poz. 593). 

Dokument potwierdzający kwalifikacje w zawodzie

• świadectwo ukończenia szkoły średniej;  
• dyplom licencjata/magistra 

Dodatkowe informacje

Wykonywanie zawodu pracownika socjalnego jest regulowane ustawą o pomocy społecznej, Dz. U. 2004 Nr 64 poz. 593. 

Inne warunki podjęcia pracy w tym zawodzie to najczęściej: 

• posiadanie obywatelstwa polskiego, 
• niekaralność za przestępstwa popełnione umyślnie, 
• posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych oraz korzystania z pełni praw publicznych,
• poświadczona znajomość przepisów ustawy o pomocy społecznej i kodeksu postępowania administracyjnego. 

Dodatkowo, ustawa o pomocy społecznej ustanawia II stopnie specjalizacji zawodowej w zawodzie pracownika socjalnego, więcej: art.116, Dz. U. 2004 Nr 64 poz. 593.

Ze względu na to, że dostęp do zawodów (PL) Pracownik socjalny bywa warunkowany posiadaniem obywatelstwa polskiego – wtedy, gdy chodzi o zatrudnienie na podstawie Ustawy o pracownikach samorządowych. Konieczna jest znajomość polskich przepisów dotyczących pomocy społecznej i kodeksu postępowania administracyjnego. Rekomendowana jest także nostryfikacja dyplomu.