Podobieństwa i różnice z innymi zawodami 

(PL) Pielęgniarka – specjalista pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki to zawód pokrewny do (UA) Pielęgniarki anestezjologicznej. W obu występuje podobny zakres zadań zawodowych. Zawody te mogą się jednak różnić wymaganym poziomem wykształcenia. Dla podjęcia pracy w zawodzie (PL) Pielęgniarki – specjalisty pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki aktualnie minimalny wymagany poziom wykształcenia to ukończenie studiów I stopnia (NQF 6), preferowany to NQF 7, podczas gdy w Ukrainie NQF 5. Ponieważ zawód (PL) Pielęgniarki jest w Polsce zawodem regulowanym, dostęp do niego jest uwarunkowany spełnieniem wielu warunków i uzyskaniem prawa wykonywania zawodu. Zostanie (PL) Pielęgniarką – specjalistą pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki wymaga ukończenia szkolenia specjalizacyjnego i zdania państwowego egzaminu specjalizacyjnego. (UA) Pielęgniarką anestezjologiczną można zostać mając w Ukrainie specjalizację w zakresie anestezjologii i resuscytacji. Specjalizacja w Ukrainie obejmuje jednak ukierunkowanie podczas podstawowego kształcenia pielęgniarskiego oraz wiedzę i umiejętności zdobyte na stanowisku pracy. Zdecydowanie się więc różni od specjalizacji pielęgniarskiej w Polsce.

Synteza: udziela specjalistycznych świadczeń zdrowotnych w odniesieniu do pacjentów w stanach zagrożenia życia, sprawuje profesjonalną opiekę w okresie znieczulenia ogólnego, zewnątrzoponowego, oponowego, obwodowego oraz w okresie pooperacyjnym; sprawuje i koordynuje intensywną opieką pielęgniarską w odniesieniu do pacjentów w stanie utraty przytomności, wstrząsie i w okresie śmierci klinicznej.

• wykonuje kaniulację naczyń krwionośnych (w tym tętniczych) i pobiera materiał w celach diagnostycznych
• przygotowuje pacjenta do badań i zabiegów inwazyjnych oraz sprawuje nad nim opiekę w trakcie i po ich wykonaniu
• ocenia stan zdrowia pacjenta na podstawie badania fizykalnego
• bierze udział w premedykacji pacjenta
• prowadzi resuscytację krążeniowo-oddechową (w tym: defibrylację, podawanie leków silnie działających, intubację dotchawicza w sytuacjach nagłych, masaż serca)
• wykonuje konikotomię lub intubację dotchawiczej w przypadku ostrej niewydolności oddechowej, prowadzi skuteczną wentylację zastępczą, stosuje odpowiednią metodę tlenoterapii
• wykonuje zapis EKG oraz interpretację zmian w zapisie, w tym zagrażających życiu i podejmuje odpowiednie działania zależnie od rodzaju zaburzenia
• prowadzi ocenę stanu wydolności narządowej i świadomości pacjenta przy pomocy skal oceny
• pielęgnuje pacjenta nieprzytomnego
• pielęgnuje chorego we wstrząsie
• bierze udział w odżywianiu pacjentów drogą dojelitową i pozajelitową w ramach intensywnej terapii lub leczenia paliatywnego
• modyfikuje dawki leków przeciwbólowych w terapii bólu zgodnie z planem leczenia ustalonym przez lekarza prowadzącego terapię chorego
• wykonuje próby biologiczne przed transfuzją preparatów krwi i krwiopochodnych oraz transfuzję tych preparatów; infuzję płynów krwiozastępczych
• ocenia wystąpienie ryzyka powikłań u pacjentów w intensywnej terapii i zapobieganie takim powikłaniom
• współtworzy zasady współpracy zespołu terapeutycznego
• kieruje pracą pielęgniarekanestezjologicznych
• ustala plan anestezjologicznej opieki pielęgniarskiej, dostosowany do każdego pacjenta indywidualnie w okresie przedoperacyjnym, śródoperacyjnym i pooperacyjnym
• organizuje stanowiska pracy pielęgniarek anestezjologicznych zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ergonomii, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska
• utrzymuje w gotowości i sprawności aparaturę monitorującą i pozostały sprzęt medyczny i niemedyczny
• współpracuje z pełnomocnikiem ds. jakości w ochronie zdrowia w zakładzie opieki zdrowotnej
• ocenia działania i wprowadza działania korygujące do pracy pielęgniarek anestezjologicznych mające na celu poprawę jakości usług medycznych
• nadzoruje i kontroluje jakość świadczeń udzielanych przez pielęgniarki
• organizuje i prowadzi szkolenia personelu pielęgniarskiego, w szczególności w zakresie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki
• uczestniczy w naukowych badaniach medycznych w pielęgniarstwie anestezjologicznym i intensywnej opieki oraz 
• wykorzystuje wyniki badań w działalności praktycznej.

Dodatkowe zadania

• naucza zawodu pielęgniarki
• prowadzi zajęcia dydaktyczne z zakresu pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki w kształceniu ustawicznym pielęgniarek

Wykaz świadczeń zdrowotnych do których jest uprawniona Pielęgniarka - specjalista pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki 

1. Ocena przedoperacyjna pacjenta dorosłego (przeprowadzenie wywiadu, badania fizykalnego, badania dodatkowe, analiza dokumentów).

2. Ocena przedoperacyjna dziecka (przeprowadzenie wywiadu, badania fizykalnego, badania dodatkowe, analiza dokumentów).

3. Przygotowanie stanowiska do każdego rodzaju znieczulenia pacjenta dorosłego.

4. Przygotowanie stanowiska do każdego rodzaju znieczulenia dziecka.

5. Przedoperacyjne przygotowanie pacjenta dorosłego (kaniulacja naczyń, podłączenie aparatury monitorującej, bezpieczeństwo ułożenia do różnych typów zabiegów operacyjnych).

6. Przedoperacyjne przygotowanie dziecka (kaniulacja naczyń, podłączenie aparatury monitorującej, bezpieczeństwo ułożenia do różnych typów zabiegów operacyjnych).

7. Śródoperacyjne monitorowanie pacjenta, w tym ocena poziomu znieczulenia

8. Udział w wykonaniu śródoperacyjnej hemodilucji krwi pacjenta.

9. Udział w wykonaniu anestezji ogólnej i regionalnej.

10. Udział w znieczuleniu w chirurgii ogólnej i przewodu pokarmowego, chirurgii naczyniowej.

11. Udział w znieczuleniu w transplantologii.

12. Udział w znieczuleniu w urologii.

13. Udział w znieczuleniu w ginekologii i położnictwie.

14. Udział w znieczuleniu w neurochirurgii.

15. Udział w znieczuleniu w torakochirurgii.

16. Udział w znieczuleniu w kardiochirurgii.

17. Udział w znieczuleniu w chirurgii dzieci.

18. Udział w znieczuleniu w laryngologii i chirurgii głowy i szyi.

19. Udział w znieczuleniu w okulistyce.

20. Udział w znieczuleniu w ortopedii.

21. Udział w znieczuleniu do specjalistycznych procedur zabiegowych i badań diagnostycznych.

22. Wykonanie intubacji dotchawiczej w sytuacjach nagłych.

23. Wykonanie ekstubacji u pacjenta w bezpośrednim okresie pooperacyjnym.

24. Nadzór nad pacjentem dorosłym w bezpośrednim okresie pooperacyjnym.

25. Nadzór nad dzieckiem w bezpośrednim okresie pooperacyjnym.

26. Ocena stanu zagrożenia zdrowia i życia pacjenta dorosłego za pomocą badania fizykalnego oraz wyników badań dodatkowych.

27. Ocena stanu zagrożenia zdrowia i życia dziecka za pomocą badania fizykalnego oraz wyników badań dodatkowych.

28. Ocena stanu świadomości chorego z wykorzystaniem właściwych metod oceny u pacjenta dorosłego i dziecka (skal, schematów, klasyfikacji).

29. Ocena poziomu sedacji u pacjenta dorosłego.

30. Ocena poziomu sedacji u dziecka.

31. Ocena i utrzymanie drożności dróg oddechowych z uwzględnieniem różnych technik udrażniania dróg oddechowych.

32. Nadzór i udział w terapii nad pacjentem dorosłym wentylowanym mechanicznie.

33. Nadzór i udział w terapii nad dzieckiem wentylowanym mechanicznie.

34. Prowadzenie tlenoterapii biernej i czynnej z użyciem różnych technik.

35. Pobieranie próbek krwi do gazometrii tętniczej i włośniczkowej.

36. Interpretacja gazometrii tętniczej i włośniczkowej.

37. Nakłucie obwodowych naczyń tętniczych do pobierania materiału do analiz laboratoryjnych.

38. Prowadzenie inwazyjnego monitorowania hemodynamicznego (monitorowanie inwazyjnego ciśnienia tętniczego krwi, monitorowanie rzutu serca).

39. Udział w stosowaniu różnych metod terapii nerkozastępczej u pacjentów dorosłych.

40. Udział w stosowaniu różnych metod terapii nerkozastępczej u dzieci (przygotowanie aparatu do zastosowania technik pozaustrojowego oczyszczania krwi, prowadzenie dokumentacji zabiegu i ocena bilansu).

41. Udział w terapii nad pacjentem dorosłym i dzieckiem wymagających specjalistycznych technik oczyszczania krwi (przygotowanie aparatu do zastosowania technik pozaustrojowego oczyszczania krwi, prowadzenie dokumentacji zabiegu i ocena bilansu).

42. Udział w  terapii nad pacjentem dorosłym poddanym zabiegowi pozaustrojowej wymiany gazów (prowadzenie protokołu zabiegu, pobieranie krwi do badań i analiza wyników badań gazometrycznych i koagulologicznych).

43. Udział w terapii nad dzieckiem poddawanym pozaustrojowej wymianie gazów (prowadzenie protokołu zabiegu, pobieranie krwi na badania i  analiza wyników badań gazometrycznych i koagulologicznych).

44. Udział w ocenie stanu odżywienia dorosłego i prowadzenie leczenia żywieniowego pacjenta dorosłego.

45. Udział w ocenie stanu odżywienia dziecka i prowadzenie leczenia żywieniowego dziecka.

46. Prowadzenie oceny i terapii bólu ostrego i przewlekłego (podawanie leków przeciwbólowych różnymi drogami, w tym z wykorzystaniem technik analgezji regionalnej).

47. Prowadzenie inwazyjnego monitorowania ciśnienia śródczaszkowego płynu mózgowordzeniowego.

48. Rozpoznawanie objawów śmierci klinicznej.

49. Udział w rozpoznawaniu śmierci mózgowej.

50. Wykonywanie fototerapii u noworodka.

51. Interpretacja wyników posiewu materiału biologicznego i antybiogramów.

52. Rozpoznawanie ogniska epidemiologicznego i wdrażanie postępowania.

53. Ocena stanu pacjenta w celu ustalenia postępowania i podjęcia decyzji o prowadzeniu lub odstąpieniu od medycznych czynności ratunkowych.

54. Wykonanie odbarczenia odmy prężnej, przy użyciu gotowego zestawu, w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.

55. Wykonanie konikopunkcji, przy użyciu gotowego zestawu, w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.

56. Wykonanie dojścia doszpikowego, przy użyciu gotowego zestawu, w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.

57. Podanie leków i  prowadzenie płynoterapii drogą doszpikową w  stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.

58. Podjęcie i prowadzenie podstawowych i zaawansowanych technik resuscytacji krążeniowo-oddechowej u dorosłych i dzieci zgodnie z obowiązującymi wytycznymi Polskiej Rady Resuscytacji.

Źródło: Program szkolenia specjalizacyjnego w  dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki dla pielęgniarek

Poziom NQF (Polskiej Ramy Kwalifikacji): 6 lub 7 

Ukończenie studiów wyższych II stopnia (magisterskich) na kierunku „Pielęgniarstwo”.

(LUB)

Ukończenie studiów wyższych I stopnia na kierunku „Pielęgniarstwo”.

Więcej: art.52 ustawy z dnia 15 lipca o zawodach pielęgniarki i położnej

(ORAZ)

Staż pracy w zawodzie pielęgniarki wynoszący co najmniej 2 lata w okresie ostatnich 5 lat.

(ORAZ)

Pozytywnie zdany państwowy egzamin specjalizacyjny po ukończonej specjalizacji.

Dokument potwierdzający kwalifikacje w zawodzie

• dyplom magistra pielęgniarstwa
• dyplom licencjata pielęgniarstwa
• prawo wykonywania zawodu
• tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki

Dodatkowe informacje

art.24 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej
Prawo wykonywania zawodu pielęgniarki przysługuje osobie:
1) Posiada odpowiednie wykształcenie.
2) Posiada pełną zdolność do czynności prawnych.
3) Posiada stan zdrowia, który pozwala na wykonywanie zawodu pielęgniarki.
4) Wykazuje nienaganną postawę etyczną.
Ustawowy obowiązek stałego aktualizowania wiedzy i umiejętności zawodowych pielęgniarek może się odbywać w formie kursów kwalifikacyjnych, kursów specjalistycznych, kursów dokształcających oraz szkolenia specjalizacyjnego (specjalizacji).

Ponieważ zawód (PL) Pielęgniarki jest w  Polsce zawodem regulowanym, dostęp do niego jest uwarunkowany spełnieniem wielu warunków i uzyskaniem prawa wykonywania zawodu.

Ścieżka standardowa (dla obywateli państw trzecich, czyli osób posiadających kwalifikacje uzyskane w państwie niebędącym państwem członkowskim UE) Nostryfikacja dyplomu 

• Nostryfikacja dyplomu

W odniesieniu do Ukrainy nostryfikacji można dokonać tylko w przypadku dyplomu ukończenia studiów wyższych I i II stopnia w zakresie pielęgniarstwa (tytuł bakałwra lub magistra). W polskich szkołach wyższych nie prowadzi się kształcenia w skróconym cyklu, więc nie jest możliwa nostryfikacja dyplomu młodszego specjalisty / młodszego bakaławra. W tym przypadku konieczne jest uzupełnienie kwalifikacji poprzez ukończenie studiów I stopnia w systemie polskim.

• Zdanie egzaminu z języka polskiego w celu uzyskania urzędowego poświadczenia znajomości języka polskiego w mowie i piśmie (certyfikat wydany przez Państwową Komisję do spraw Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego) w zakresie niezbędnym do wykonywania zawodu pielęgniarki lub położnej, wydane na podstawie ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz.U. z 2019 r. poz. 1480 oraz z 2020 r. poz. 285).

• Stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu pielęgniarki.

• Pełna zdolność do czynności prawnych.

• Złożenie wniosku do odpowiedniej Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych o przyznanie 
ograniczonego prawa wykonywania zawodu pielęgniarki na czas odbycia stażu adaptacyjnego.

• Odbycie stażu adaptacyjnego, który trwa 6 miesięcy.

Staż adaptacyjny odbywa się obecnie na podstawie przepisów zawartych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 25 października 2016 r. w sprawie stażu adaptacyjnego dla cudzoziemców ubiegających się o przyznanie prawa wykonywania zawodu pielęgniarki lub położnej (Dz. U. poz. 1792); aktualnie jego odbycie nie wymaga posiadania zezwolenia na pracę.

• Po odbyciu stażu adaptacyjnego możliwe jest uzyskanie pełnego prawa wykonywania zawodu 
pielęgniarki.

W Polsce prawo wykonywania zawodu pielęgniarki albo położnej cudzoziemcowi przyznaje okręgowa rada pielęgniarek i  położnych właściwa ze względu na miejsce przyszłego wykonywania zawodu.
Konieczne jest złożenie odpowiedniego wniosku do odpowiedniej Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych.
 

Inne wymagania w celu uzyskania pełnego prawa wykonywania zawodu pielęgniarki:

• zezwolenie na pobyt stały w Rzeczypospolitej Polskiej albo inny dokument stwierdzający uprawnienie do przebywania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

• zaświadczenie o wykonywaniu zawodu pielęgniarki, położnej na podstawie przepisów obowiązujących w państwie, w którym dotychczas wykonywał zawód;

• zaświadczenie odpowiedniego organu państwa, którego jest obywatelem, że nie został pozbawiony prawa wykonywania zawodu lub prawo to nie zostało zawieszone i nie toczy się przeciwko niemu postępowanie w sprawie pozbawienia lub zawieszenia prawa wykonywania zawodu;

• nienaganna postawa etyczna.

Podstawa prawna: art. 35 i 36 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej, 
Dz.U. 2011 nr 174 poz. 1039.
 

Uwaga: część procedur jest odpłatna

Postępowanie w sprawie przyznania prawa wykonywania zawodu przed okręgową radą pielęgniarek i położnych jest natomiast bezpłatne

Ścieżka uproszczona (rozwiązanie tymczasowe dla osób objętych działaniem ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa)

Obywatelowi Ukrainy, który uzyskał kwalifikacje pielęgniarki w Ukrainie przyznać warunkowe prawo 
wykonywania zawodu pielęgniarki, jeżeli spełnia określone warunki: 
• ma pełną zdolność do czynności prawnych;
• jej stan zdrowia pozwala na wykonywanie zawodu pielęgniarki;
• wykazuje nienaganną postawę etyczną;
• posiada dyplom pielęgniarki, wydany w innym państwie niż państwo członkowskie Unii Europejskiej.

Jeżeli obywatel Ukrainy posiada co najmniej 3-letnie doświadczenie zawodowe jako pielęgniarka, uzyskane w okresie 5 lat bezpośrednio poprzedzających dzień złożenia wniosku o wyrażenie zgody na wykonywanie zawodu w Polsce może ubiegać się o uzyskanie zgody na samodzielne wykonywanie zawodu pielęgniarki. Posiadanie powyższego doświadczenia zawodowego nie jest jednak warunkiem obowiązkowym uzyskania warunkowego prawa wykonywania zawodu pielęgniarki.

Nie ma obowiązku nostryfikacji dyplomu; brak jest wymogu zalegalizowania dyplomu lub duplikatu. Co więcej, w przypadku braku dokumentów, można przedstawić dokument / dokumenty w formie niebudzącej wątpliwości kopii (dobrej jakości odwzorowanie dokumentu). W okresie 6 miesięcy po zakończeniu konfliktu zbrojnego należy dosłać oryginał lub notarialnie potwierdzoną kopię dokumentu.

Nie ma wymogu formalnego potwierdzenia znajomości języka polskiego. 

Zgody na wykonywanie zawodu pielęgniarki udziela Minister Zdrowia, którego decyzja otwiera drogę do przyznania osobie zainteresowanej przez Okręgową radę pielęgniarek i położnych (w ciągu 7 dni) warunkowego prawa wykonywania zawodu pielęgniarki na okres 5 lat. 

W przypadku uzyskania zgody na samodzielne wykonywanie zawodu pielęgniarki, przez pierwsze 3 miesiące zatrudnienia w zawodzie na terytorium RP wykonywać się będzie zawód pod nadzorem innej pielęgniarki. W przypadku osób, które nie spełniają warunku 3-letniego doświadczenia zawodowego uzyskanego w ostatnich 5 latach, może być udzielona zgoda na wykonywanie zawodu pod nadzorem innej pielęgniarki.

Osoba, która uzyskała prawo wykonywania zawodu jest zobowiązana do zgłoszenia ministrowi zdrowia w jakim podmiocie leczniczym i na jaki okres została zatrudniona, w terminie 7 dni od dnia rozpoczęcia udzielania świadczeń zdrowotnych w tym podmiocie. Brak dokonania zgłoszenia może stanowić podstawę do cofnięcia zgody na wykonywanie zawodu w Polsce.

Dokładny opis procedury znajduje się tutaj – na stronie Ministerstwa Zdrowia.

Uwaga: Procedury te są bezpłatne, choć jest obowiązek dostarczenia tłumaczeń przysięgłych składanych ukraińskich dokumentów. 

Podstawa prawna: art. 64 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, Dz.U. 2022 poz. 583.

Specjalizacje pielęgniarskie w Ukrainie zdecydowanie różnią się od specjalizacji polskich, więc aby zostać (PL) Pielęgniarką – specjalistą pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki należy dodatkowo ukończyć szkolenie specjalizacyjne w odpowiedniej dziedzinie oraz zdać państwowy egzamin specjalizacyjny. Więcej informacji: Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych oraz Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych.