Podobieństwa i różnice z innymi zawodami 

(PL) Pielęgniarka – specjalista pielęgniarstwa rodzinnego to zawód pokrewny do (UA) Pielęgniarki medycyny rodzinnej. W obu występuje podobny zakres zadań zawodowych. Mogą się one jednak różnić wymaganym poziomem wykształcenia. Dla podjęcia pracy w zawodzie (PL) Pielęgniarki – specjalisty pielęgniarstwa rodzinnego aktualnie minimalny wymagany poziom wykształcenia to ukończenie studiów I stopnia (NQF 6), preferowany to NQF 7, podczas gdy w Ukrainie NQF 5. Ponieważ zawód (PL) Pielęgniarki jest w Polsce zawodem regulowanym, dostęp do niego jest uwarunkowany spełnieniem wielu warunków i uzyskaniem prawa wykonywania zawodu. Zostanie (PL) Pielęgniarką – specjalistą pielęgniarstwa rodzinnego wymaga ukończenia szkolenia specjalizacyjnego i zdania państwowego egzaminu specjalizacyjnego. (UA) Pielęgniarką medycyny rodzinnej można zostać zdobywając doświadczenie i wiedzę w miejscu pracy.

Synteza: planuje i realizuje kompleksową opiekę pielęgniarską nad osobą, rodziną, społecznością w środowisku zamieszkania, z uwzględnieniem miejsca udzielenia świadczenia, obejmując opieką zdrowych i chorych niezależnie od wieku (z wyłączeniem noworodka i niemowlęcia do drugiego miesiąca życia) oraz osoby niepełnosprawne.

• organizuje i koordynuje działania promujące zdrowie, profilaktyczne, pielęgnacyjne i terapeutyczno-wspierające członków rodziny
• organizuje środowisko opieki rodzinnej w domu
• organizuje własne stanowiska pracy oraz stanowisk pracy podległego personelu zgodnie z przepisami i zasadami BHP, ergonomii, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska
• rozpoznaje stan biopsychospołeczny i duchowy podopiecznego, potrzeby rodziny, w celu określenia typu i formy pomocy pielęgniarskiej
• rozpoznaje czynniki ryzyka zdrowotnego członków rodziny, wynikające ze stylu życia oraz wpływów środowiskowych
• prowadzi poradnictwo w zakresie promowania zdrowia i profilaktyki chorób w środowisku rodzinnym pacjentów
• opracowuje program edukacji zdrowotnej dla rodziny
• sprawuje opiekę nad członkami rodziny w różnych okresach życia i w różnym stanie zdrowia
• przygotowuje członków rodziny do sprawowania opieki nieprofesjonalnej, w tym samoopieki i korzystania z dostępnych źródeł wsparcia społecznego
• współpracuje z samorządem lokalnym, instytucjami i organizacjami na rzecz promocji zdrowia rodziny, profilaktyki 
• chorób oraz poprawy sytuacji zdrowotnej członków rodziny
• kieruje zespołem pielęgniarek rodzinnych
• analizuje i ocenia efektywność działań pielęgniarskich własnych oraz podległego zespołu pielęgniarek rodzinnych
• zarządza jakością opieki zdrowotnej nad rodziną
• organizuje i prowadzi szkolenia personelu pielęgniarskiego w zakresie pielęgniarstwa rodzinnego
• uczestniczy w badaniach naukowych w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego oraz wykorzystuje wyniki badań w działalności praktycznej.

Dodatkowe zadania

• naucza zawodu pielęgniarki
• prowadzi zajęcia dydaktyczne z zakresu pielęgniarstwa rodzinnego w kształceniu ustawicznym pielęgniarek

Wykaz świadczeń, do których wykonywania jest uprawniona (PL) Pielęgniarka – specjalista pielęgniarstwa rodzinnego

1. Kierowanie na badania diagnostyczne i pobieranie materiału do badań diagnostycznych. 

2. Kierowanie na badania lub pobieranie materiałów bakteriologicznych (mocz, kał, plwocina, 

wymazy z nosa, gardła i narządów płciowych i inne wydzieliny). 

3. Wykonywanie u dzieci badań przesiewowych oraz kierowanie do lekarzy. 

4. Wykonywanie i interpretacja zapisu elektrokardiograficznego. 

5. Wykonywanie szczepień ochronnych u dzieci i dorosłych. 

6. Prowadzenie poradnictwa w zakresie sprawowania opieki nad dziećmi z grup dyspanseryjnych. 

7. Wykonywanie czynności ratunkowych, do których uprawnia ukończony kurs specjalistyczny RKO. 8. Ocenianie świadomości chorego z wykorzystaniem właściwych metod oceny (schematów, klasyfikacji)

8. Wnioskowanie o objęcie opieką społeczną. 

9. Sprawowanie kompleksowej opieki i pielęgnacji nad pacjentem w środowisku domowym. 

10. Kierowanie zespołem sprawującym opiekę nad pacjentem w środowisku domowym. 

11. Uczestniczenie w zespołach interwencyjnych w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dziecka 

w rodzinie.

Źródło: Program szkolenia specjalizacyjnego w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego dla pielęgniarek

Poziom NQF (Polskiej Ramy Kwalifikacji): 6 lub 7 

Ukończenie studiów wyższych II stopnia (magisterskich) na kierunku „Pielęgniarstwo”.

(LUB) 

Ukończenie studiów wyższych I stopnia na kierunku „Pielęgniarstwo”.

Więcej: art. 52 ustawy z dnia 15 lipca o zawodach pielęgniarki i położnej

(ORAZ)

staż pracy w zawodzie pielęgniarki wynoszący co najmniej 2 lata w okresie ostatnich 5 lat.

(ORAZ)

Pozytywnie zdany państwowy egzamin specjalizacyjny po ukończonej specjalizacji. 

Dokument potwierdzający kwalifikacje w zawodzie

• dyplom magistra pielęgniarstwa

• dyplom licencjata pielęgniarstwa

• prawo wykonywania zawodu

• tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego.

Dodatkowe informacje 

Zawód pielęgniarki może wykonywać tylko osoba posiadająca prawo wykonywania zawodu stwierdzone albo przyznane przez właściwą okręgową radę pielęgniarek i położnych (właściwą dla miejsca, na terenie 
którego osoba starająca się o to prawo zamierza podjąć pracę) oraz pielęgniarka będąca obywatelem państwa członkowskiego UE art.24 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej
Prawo wykonywania zawodu pielęgniarki przysługuje osobie, która:
1) Posiada odpowiednie wykształcenie.
2) Posiada pełną zdolność do czynności prawnych.
3) Posiada stan zdrowia, który pozwala na wykonywanie zawodu pielęgniarki.
4) Wykazuje nienaganną postawę etyczną
Ustawowy obowiązek stałego aktualizowania 
wiedzy i umiejętności zawodowych pielęgniarek może się odbywać w formie kursów kwalifikacyjnych, kursów specjalistycznych, kursów dokształcających oraz szkolenia specjalizacyjnego (specjalizacji).

Ponieważ zawód (PL) Pielęgniarki jest w  Polsce zawodem regulowanym, dostęp do niego jest uwarunkowany spełnieniem wielu warunków i uzyskaniem prawa wykonywania zawodu.

Ścieżka standardowa (dla obywateli państw trzecich, czyli osób posiadających kwalifikacje uzyskane w państwie niebędącym państwem członkowskim UE) Nostryfikacja dyplomu 

• Nostryfikacja dyplomu

W odniesieniu do Ukrainy nostryfikacji można dokonać tylko w przypadku dyplomu ukończenia studiów wyższych I i II stopnia w zakresie pielęgniarstwa (tytuł bakałwra lub magistra). W polskich szkołach wyższych nie prowadzi się kształcenia w skróconym cyklu, więc nie jest możliwa nostryfikacja dyplomu młodszego specjalisty / młodszego bakaławra. W tym przypadku konieczne jest uzupełnienie kwalifikacji poprzez ukończenie studiów I stopnia w systemie polskim.

• Zdanie egzaminu z języka polskiego w celu uzyskania urzędowego poświadczenia znajomości języka polskiego w mowie i piśmie (certyfikat wydany przez Państwową Komisję do spraw Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego) w zakresie niezbędnym do wykonywania zawodu pielęgniarki lub położnej, wydane na podstawie ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz.U. z 2019 r. poz. 1480 oraz z 2020 r. poz. 285).

• Stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu pielęgniarki.

• Pełna zdolność do czynności prawnych.

• Złożenie wniosku do odpowiedniej Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych o przyznanie 
ograniczonego prawa wykonywania zawodu pielęgniarki na czas odbycia stażu adaptacyjnego.

• Odbycie stażu adaptacyjnego, który trwa 6 miesięcy.

Staż adaptacyjny odbywa się obecnie na podstawie przepisów zawartych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 25 października 2016 r. w sprawie stażu adaptacyjnego dla cudzoziemców ubiegających się o przyznanie prawa wykonywania zawodu pielęgniarki lub położnej (Dz. U. poz. 1792); aktualnie jego odbycie nie wymaga posiadania zezwolenia na pracę.

• Po odbyciu stażu adaptacyjnego możliwe jest uzyskanie pełnego prawa wykonywania zawodu 
pielęgniarki.

W Polsce prawo wykonywania zawodu pielęgniarki albo położnej cudzoziemcowi przyznaje okręgowa rada pielęgniarek i  położnych właściwa ze względu na miejsce przyszłego wykonywania zawodu.
Konieczne jest złożenie odpowiedniego wniosku do odpowiedniej Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych.
 

Inne wymagania w celu uzyskania pełnego prawa wykonywania zawodu pielęgniarki:

• zezwolenie na pobyt stały w Rzeczypospolitej Polskiej albo inny dokument stwierdzający uprawnienie do przebywania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

• zaświadczenie o wykonywaniu zawodu pielęgniarki, położnej na podstawie przepisów obowiązujących w państwie, w którym dotychczas wykonywał zawód;

• zaświadczenie odpowiedniego organu państwa, którego jest obywatelem, że nie został pozbawiony prawa wykonywania zawodu lub prawo to nie zostało zawieszone i nie toczy się przeciwko niemu postępowanie w sprawie pozbawienia lub zawieszenia prawa wykonywania zawodu;

• nienaganna postawa etyczna.

Podstawa prawna: art. 35 i 36 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej, 
Dz.U. 2011 nr 174 poz. 1039.
 

Uwaga: część procedur jest odpłatna

Postępowanie w sprawie przyznania prawa wykonywania zawodu przed okręgową radą pielęgniarek i położnych jest natomiast bezpłatne

Ścieżka uproszczona (rozwiązanie tymczasowe dla osób objętych działaniem ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa)

Obywatelowi Ukrainy, który uzyskał kwalifikacje pielęgniarki w Ukrainie przyznać warunkowe prawo 
wykonywania zawodu pielęgniarki, jeżeli spełnia określone warunki: 
• ma pełną zdolność do czynności prawnych;
• jej stan zdrowia pozwala na wykonywanie zawodu pielęgniarki;
• wykazuje nienaganną postawę etyczną;
• posiada dyplom pielęgniarki, wydany w innym państwie niż państwo członkowskie Unii Europejskiej.

Jeżeli obywatel Ukrainy posiada co najmniej 3-letnie doświadczenie zawodowe jako pielęgniarka, uzyskane w okresie 5 lat bezpośrednio poprzedzających dzień złożenia wniosku o wyrażenie zgody na wykonywanie zawodu w Polsce może ubiegać się o uzyskanie zgody na samodzielne wykonywanie zawodu pielęgniarki. Posiadanie powyższego doświadczenia zawodowego nie jest jednak warunkiem obowiązkowym uzyskania warunkowego prawa wykonywania zawodu pielęgniarki.

Nie ma obowiązku nostryfikacji dyplomu; brak jest wymogu zalegalizowania dyplomu lub duplikatu. Co więcej, w przypadku braku dokumentów, można przedstawić dokument / dokumenty w formie niebudzącej wątpliwości kopii (dobrej jakości odwzorowanie dokumentu). W okresie 6 miesięcy po zakończeniu konfliktu zbrojnego należy dosłać oryginał lub notarialnie potwierdzoną kopię dokumentu.

Nie ma wymogu formalnego potwierdzenia znajomości języka polskiego. 

Zgody na wykonywanie zawodu pielęgniarki udziela Minister Zdrowia, którego decyzja otwiera drogę do przyznania osobie zainteresowanej przez Okręgową radę pielęgniarek i położnych (w ciągu 7 dni) warunkowego prawa wykonywania zawodu pielęgniarki na okres 5 lat. 

W przypadku uzyskania zgody na samodzielne wykonywanie zawodu pielęgniarki, przez pierwsze 3 miesiące zatrudnienia w zawodzie na terytorium RP wykonywać się będzie zawód pod nadzorem innej pielęgniarki. W przypadku osób, które nie spełniają warunku 3-letniego doświadczenia zawodowego uzyskanego w ostatnich 5 latach, może być udzielona zgoda na wykonywanie zawodu pod nadzorem innej pielęgniarki.

Osoba, która uzyskała prawo wykonywania zawodu jest zobowiązana do zgłoszenia ministrowi zdrowia w jakim podmiocie leczniczym i na jaki okres została zatrudniona, w terminie 7 dni od dnia rozpoczęcia udzielania świadczeń zdrowotnych w tym podmiocie. Brak dokonania zgłoszenia może stanowić podstawę do cofnięcia zgody na wykonywanie zawodu w Polsce.

Dokładny opis procedury znajduje się tutaj – na stronie Ministerstwa Zdrowia.

Uwaga: Procedury te są bezpłatne, choć jest obowiązek dostarczenia tłumaczeń przysięgłych składanych ukraińskich dokumentów. 

Podstawa prawna: art. 64 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, Dz.U. 2022 poz. 583.

Specjalizacje pielęgniarskie w Ukrainie zdecydowanie różnią się od specjalizacji polskich, więc aby zostać (PL) Pielęgniarką – specjalistą pielęgniarstwa rodzinnego należy dodatkowo ukończyć szkolenie specjalizacyjne w odpowiedniej dziedzinie oraz zdać państwowy egzamin specjalizacyjny. 

Więcej informacji: Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych oraz Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych.