Legalna praca

Переглянути укр

Pobyt obywateli Ukrainy na podstawie Ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego Państwa

Legalny pobyt obywateli Ukrainy (i określonych członków ich rodzin), którzy w okresie od 24 lutego 2022 r. przybyli do Polski w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium Ukrainy, został przedłużony do 30 czerwca 2024 r.

Prawo to nie przysługuje osobom, które posiadają w Polsce zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE, zezwolenie na pobyt czasowy, status uchodźcy,  ochronę uzupełniającą, zgodę na pobyt tolerowany, a także osobom, które złożyły wniosek (lub oświadczenie woli złożyć wniosek) o udzielenie ochrony międzynarodowej.

Pobyt obywateli Ukrainy, którzy przebywali w Polsce przed 24 lutego 2022 r. 

Pobyt obywateli Ukrainy przedłuża się do 30.06.2024, jeżeli:

• Przebywali w Polsce na podstawie wizy krajowej wygasającej po 24 lutego 2022 r.
• Przebywali  w Polsce na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, które wygasa po 24 lutego 2022 r

Pobyt obywateli Ukrainy przedłuża się także do 30 czerwca 2024 jeżeli wjechali do Polski przed 24 lutego 2022 na podstawie innych dokumentów:

• Wizy Schengen,
• ruchu bezwizowego,
• dokumentów uprawniających do pobytu,
• wydawanych przez inne kraje strefy Schengen (wizy i zezwolenia na pobyt)
• określonego w decyzji terminu dobrowolnego powrotu, nakładający na cudzoziemca obowiązek powrotu
• okresu, w którym dana osoba musi opuścić terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z decyzją o odmowie przedłużenia wizy, odmowie udzielenia zezwolenia na pobyt, zakończeniu postępowania w tych sprawach, cofnięciu zezwolenia na pobyt lub decyzji zakończyć procedurę o udzielenie ochrony międzynarodowej
• dokumenty potwierdzające tożsamość cudzoziemca wydane obywatelom Ukrainy (Karty Pobytu), polskie dokumenty tożsamości oraz dokumenty „zgody na pobyt tolerowany”

Więcej informacji dotyczącej legalności pobytu i pracy obywateli Ukrainy można uzyskać, dzwoniąc na infolinię Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji od poniedziałku do piątku w godzinach 9-17 pod numerem telefonu 22 490 20 44 lub poprzez kontakt mailowy: migrantinfopl@iom.int.

Powiadomienie o powierzeniu wykonywania pracy obywatelom Ukrainy

12 marca 2022 roku weszła w życie ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy, w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa,  która wprowadziła nowe rozwiązanie dotyczące podjęcia pracy przez obywateli Ukrainy.  Obywatele Ukrainy, którzy leganie przebywają w Polsce, mogą podejmować pracę w Polsce bez konieczności posiadania zezwolenia na pracę lub oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi. Dotyczy to zarówno tych obywateli Ukrainy, którzy przyjechały do Polski w związku z działaniami wojennymi w okresie od 24 lutego 2022 roku, jak i tych obywateli Ukrainy, którzy legalnie przebywają w Polsce na innym tytule pobytowym (np. wiz, zezwoleń na pobyt czasowy, ruchu bezwizowego, dokumentów wydanych przez inne państwa obszaru Schengen). W takim przypadku pracę obywateli Ukrainy można zalegalizować na podstawie powiadomienia o powierzeniu obywatelowi Ukrainy. Powiadomienie składa pracodawca za pośrednictwem portalu teleinformatycznego praca.gov.pl w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy. Praca jest powierzana w wymiarze czasu pracy nie niższym niż wskazany w powiadomieniu lub liczbie godzin nie mniejszej niż wskazana w powiadomieniu oraz za wynagrodzeniem nie niższym niż ustalone według stawki określonej w powiadomieniu, proporcjonalnie zwiększonym w przypadku podwyższenia wymiaru czasu pracy lub liczby godzin pracy. (Art. 22 Ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa)

Jeżeli nie jesteś obywatelem Ukrainy i lub nie podlegasz ochronie czasowej wówczas stosuje się poniżej opisane regulacje.

W celu podjęcia legalnej pracy w Polsce cudzoziemiec musi posiadać:

• tytuł pobytowy, uprawniający do wykonywania pracy, na przykład: wiza Schengen lub wiza krajowa, ruch bezwizowy, zezwolenie na pobyt lub jednolite zezwolenie na pobyt czasowy i pracę. Uwaga! Cudzoziemiec nie może pracować, jeżeli przebywa w Polsce na podstawie wizy której cel wydania został oznaczony symbolem: „01” – turystyczna oraz „20” – korzystanie z ochrony czasowej lub jeżeli przebywa w Polsce na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na okoliczności wymagające krótkotrwałego pobytu (wydane na podstawie art. 181 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach)..  
• Zezwolenie na pracę / zezwolenie na pracę sezonową / oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi wpisane do ewidencji oświadczeń / zaświadczenie o wpisie wniosku o wydanie zezwolenia na pracę sezonową do ewidencji wniosków
• umowę o pracę albo umowy cywilnoprawnej w wymaganej formie (na piśmie). Praca cudzoziemca powinna odbywać się na warunkach i stanowisku, określonych w dokumencie legalizującym pracę (np. zezwoleniu na pracę lub zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę, oświadczeniu o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi itp.)

Cudzoziemiec może podjąć pracę bez konieczności posiadania dodatkowych dokumentów (w tym zezwolenia na pracę ), jeżeli (Art. 87 Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 r. (Dz.U. z 2022 r. poz. 690)). (Możliwość wykonywania pracy bez zezwolenia - Migrant):

• posiada status uchodźcy nadany w Polsce;
• udzielono mu ochrony uzupełniającej w Polsce;
• posiada zezwolenie na pobyt stały wydane przez władze RP;
• posiada zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE wydane przez władze RP;
• posiada zgodę na pobyt ze względów humanitarnych;
• posiada zgodę na pobyt tolerowany w Polsce
• korzysta z ochrony czasowej w Polsce;
• posiada ważne zaświadczenie wydawane przez Urząd do Spraw Cudzoziemców na wniosek cudzoziemca, który ubiega się  o ochronę międzynarodową;

jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej/EOG/Konfederacji Szwajcarskiej lub towarzyszy na terytorium Polski jako jego członek rodziny.

Dokumenty uprawniające do wykonywania pracy w Polsce:

Zezwolenie na pracę

Zezwolenie na pracę – dokument legalizujący pracę cudzoziemca, wydawany na wniosek pracodawcy przez Urząd Wojewódzki (właściwy ze względu na siedzibę pracodawcy). Na mocy zezwolenia na pracę cudzoziemiec może starać się o wydanie wizy lub może podjąć pracę, będąc w Polsce na podstawie pobytu, umożliwiającego wykonywanie pracy.

Zezwolenie na pracę może być wydane maksymalnie na okres 3 lat i może być przedłużane. Praca cudzoziemca na podstawie zezwolenia będzie legalna tylko wtedy, gdy będzie wykonywana na warunkach i stanowisku, wskazanych w zezwoleniu, w przeciwnym wypadku – jest wymagane uzyskanie nowego zezwolenia (wyjątek – praca o innym charakterze lub na innym stanowisku niż określone w zezwoleniu może być wykonywana w okresach łącznie nieprzekraczających 30 dni w roku kalendarzowym, pod warunkiem powiadomienia o tym w terminie 7 dni właściwego Urzędu Wojewódzkiego).

Więcej informacji o rodzajach zezwoleń na pracę można znaleźć na stronie MIGRANTinfo.pl.

Zezwolenie na pracę sezonową

Zezwolenie na pracę sezonową – dokument, uprawniający do podjęcia pracy w zakresie działalności bezpośrednio związanej z rolnictwem, leśnictwem, łowiectwem i rybactwem lub gastronomią i zakwaterowaniem. Jest wydawane przez starostę właściwego ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi na okres nie dłuższy niż 9 miesięcy w roku kalendarzowym. W przypadku cudzoziemca, który wjeżdża do Polski w celu pracy sezonowej, okres 9 miesięcy w roku kalendarzowym. W przypadku cudzoziemca, który wjeżdża do Polski w celu pracy sezonowej, okres 9 miesięcy liczy się od dnia pierwszego wjazdu do strefy Schengen w celu wykonywania pracy sezonowej. (Zezwolenia na pracę sezonową | WORTAL (praca.gov.pl)).

Zaświadczenie o wpisie wniosku o wydanie zezwolenia na pracę sezonową do ewidencji wniosków

Zaświadczenie o wpisie wniosku o wydanie zezwolenia na pracę sezonową do ewidencji wniosków. W sytuacji gdy cudzoziemiec będzie dopiero starał się o wjazd do Polski w celu pracy sezonowej, starosta weryfikuje wniosek i wpisuje go do ewidencji wniosków ws. pracy sezonowej lub odmawia wydania zezwolenia na pracę sezonową. Na podstawie wpisu wniosku do ewidencji, starosta wydaje zaświadczenie o wpisie wniosku do ewidencji wniosków w sprawie pracy sezonowej. Na podstawie tego zaświadczenia cudzoziemiec może wyrobić wizę w celu wykonywania pracy sezonowej lub potwierdzić cel wjazdy na terytorium RP, jeżeli wjeżdża w ruchu bezwizowym. Po przyjeździe do Polski pracodawca informuje o tym fakcie starostę, przedstawiając niezbędne dokumenty, po czym starosta wydaje zezwolenie na pracę sezonową (Zezwolenia na pracę sezonową (praca.gov.pl)).

Jeśli cudzoziemiec już wjechał do Polski, ale na podstawie innego dokumentu niż wiza w celu pracy sezonowej (wiza cel wydania 05B) lub w ruchu bezwizowym bez związku z pracą sezonową, to zezwolenie wydaje się na okres legalnego pobytu cudzoziemca, ale nie dłużej niż 9 miesięcy w ciągu roku kalendarzowego (pod uwagę brane są też inne zezwolenie na pracę sezonową wydane dla danego cudzoziemca. Łączny okres ważności tych zezwoleń nie może przekroczyć 9 miesięcy w roku kalendarzowym).

Jednolite zezwolenie na pobyt czasowy i prace

Jednolite zezwolenie na pobyt czasowy i prace. W przypadku, gdy cudzoziemiec zamierza przebywać  i pracować w Polsce powyżej 3 miesięcy, może on złożyć wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę w Urzędzie Wojewódzkim właściwym ze względu na miejsce swojego pobytu. Takie zezwolenie uprawnia cudzoziemca zarówno do pobytu, jak i do pracy w Polsce. Może być wydane maksymalnie na okres 3 lat, nie może być przedłużane, dlatego najpóźniej w ostatnim dniu legalnego pobytu należy złożyć wniosek o wydanie nowego zezwolenia na pobyt czasowy. Na podstawie pozytywnej decyzji o udzielenie zezwolenie na pobyt czasowy i pracę, cudzoziemcowi z urzędu wydaje się Karta Pobytu.

Jeżeli w trakcie posiadanego zezwolenia na pobyt i pracę cudzoziemiec zmienił się pracodawca lub zmieniły się warunki świadczenia pracy, wskazane w zezwoleniu, cudzoziemiec powinien  złożyć wniosek o zmianę zezwolenia. W przypadku, gdy cudzoziemiec utraci pracę, jego obowiązkiem jest poinformowanie o tym Wojewody, który wydał zezwolenie w formie pisemnej w terminie 15 dni roboczych od zakończenia pracy.

Szczegółowe informacje dotyczące zezwolenia na pobyt czasowy i pracę oraz procedury zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę są dostępne na stronach Urzędów wojewódzkich.

Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi

Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi – dokument, legalizujący pracę cudzoziemców, który można uzyskać w uproszczonej procedurze. Dotyczy jedynie obywateli Republiki Armenii, Republiki Białorusi, Republiki Gruzji, Republiki Mołdawii oraz Ukrainy). Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi pozwala cudzoziemcowi na pracę w okresie wskazanym w oświadczeniu, nie dłużej jednak niż 24 miesiące. Oświadczenie składa pracodawca do powiatowego urzędu pracy właściwego, co do swojej siedziby lub adresu stałego pobytu. Cudzoziemiec może podjąć pracę po pozytywnym rozpatrzeniu oświadczenia przez urząd i po wpisaniu oświadczenia do ewidencji. Praca powinna odbywać się na warunkach z oświadczenia. Co do zasady zmiana pracodawcy lub warunków pracy wiąże się z koniecznością złożenia nowego oświadczenia i uzyskania jego wpisu do ewidencji.

Instytucje odpowiedzialne za weryfikacje dokumentów uprawniających do podjęcia pracy cudzoziemców oraz za kontrolę legalności zatrudnienia

Instytucjami uprawnionymi do kontroli legalności zatrudnienia cudzoziemców są:

• Państwowa Inspekcja Pracy (art. 10 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy),
• Straż Graniczna (art. 1 ust 2 pkt 13a ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej).

Zgodnie z ustawą o cudzoziemcach, kontrolę legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Polski dokonują Straż Graniczna i Policja, a także urzędy celno-skarbowe (art. 289 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach).

Straż Graniczna weryfikuje autentyczność oraz ważność dokumentów uprawniających wykonywania pracę podczas kontroli granicznej. W przypadku, gdy dokumenty nie zostaną pomyślnie zweryfikowane (np. są sfałszowane, dokument został unieważniony lub nosi ślady ingerencji w jego treść przez osoby nieuprawnione) Straż Graniczna może odmówić cudzoziemcowi wjazdu na terytorium RP.

Konsekwencje nielegalnego  zatrudnienia dla pracodawcy i pracownika

Nielegalne wykonywanie pracy - oznacza to powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi, który:

• nie posiada dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Polski
• przebywa na podstawie dokumentu, wykluczającym wykonywanie pracy
• nie posiada odpowiedniego zezwolenia na pracę, nie będąc zwolnionym na podstawie przepisów szczególnych z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę,
• który wykonuje pracę na innych warunkach lub na innym stanowisku niż określone w odpowiednim zezwoleniu na pracę lub w zezwoleniu na pobyt czasowy,
• nie ma zawartej umowy o pracę albo umowy cywilnoprawnej w wymaganej formie

Zgodnie z art. 120 Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach pracy za nielegalne zatrudnienie cudzoziemca pracodawcy grozi kara grzywny od 1000 zł do 30 000 zł. Cudzoziemiec, który nielegalnie wykonuje pracę, również podlega karze grzywny.

Konsekwencje nielegalnego pobytu

Pobyt cudzoziemca uważa się za nielegalny, kiedy jest niezgodny z przepisami dotyczącymi warunków wjazdu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polski i ich pobytu na tym terytorium, w szczególności w przypadkach, gdy cudzoziemiec Konsekwencje nielegalnego pobytu na terytorium RP - Komenda Główna Straży Granicznej (strazgraniczna.pl):

• nie posiada ważnej wizy lub innego ważnego dokumentu uprawniającego go do wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i pobytu na nim,
• nie opuścił terytorium Rzeczypospolitej Polskiej po wykorzystaniu dopuszczalnego okresu pobytu,
• nielegalnie przekroczył lub usiłował nielegalnie przekroczyć granicę,
• nielegalnie wykonuje lub wykonywał pracę,
• podjął działalność gospodarczą niezgodnie z obowiązującymi przepisami,
• nie posiada wystarczających środków finansowych do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
• został zastrzeżony do celów odmowy wjazdu w SIS lub krajowym wykazie.

W przypadku nielegalnego pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wszczynane jest postępowanie administracyjne w sprawie zobowiązania go do powrotu, które
wszczyna i prowadzi komendant placówki Straży Granicznej lub komendant oddziału Straży Granicznej.

W wydanej cudzoziemcowi decyzji o zobowiązaniu do powrotu wskazany jest okres zakazu ponownego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i innych państw obszaru Schengen. Okres ten może wynosić od 6 miesięcy do 5 lat, w zależności od okoliczności, które były podstawą wydania decyzji.

Więcej informacji można uzyskać na stronie Straży Granicznej oraz MIGRANTinfo.pl