Podobieństwa i różnice z innymi zawodami 

(PL) Lekarz specjalista psychiatrii to zawód pokrewny do (UA) Lekarza-psychiatrii. Różnice pomiędzy nimi wynikają przede wszystkim z odmiennych systemów kształcenia lekarzy w Polsce i Ukrainie. (PL) Lekarz specjalista psychiatrii jest zobowiązany ukończyć ogólny staż podyplomowy i dopiero wtedy wejść na kilkuletnią ścieżkę szkolenia specjalistycznego. Szkolenie takie kończy się państwowym egzaminem specjalizacyjnym. W Ukrainie tytuł lekarza specjalisty przysługuje osobie, która ukończyła zaraz po studiach medycznych Internaturę, czyli trwający od 1-3 lat staż specjalizacyjny. Jest też możliwość ukończenia 2-4-letniej Ordynatury Klinicznej, która jednak nie jest obowiązkowa. Mogą też występować znaczące różnice programowe, jeśli chodzi o daną specjalizację w Polsce i Ukrainie.

Synteza: rozpoznaje, różnicuje i leczy zaburzenia psychiczne, nerwice, upośledzenia umysłowe wrodzone i nabyte, uzależnienia (narkomanie, lekomanie, alkoholizm, nikotynizm i inne), choroby psychiczne i zespoły nieprzystosowania społecznego; podejmuje działania na rzecz promocji zdrowia i zapobiegania chorobom psychicznym. 

Przeprowadzanie badań i/lub testów

 

• prowadzi badanie psychiatryczne podmiotowe i przedmiotowe w celu ustalenia rozpoznania lub kontroli i oceny stanu psychicznego; 
• kieruje materiał biologiczny na badania dodatkowe (laboratoryjne): biochemiczne, bakteriologiczne, immunologiczne i inne; 
• kieruje chorych na badania dodatkowe: radiologiczne, tomograficzne, NMR, izotopowe i inne oraz na konsultacje do innych specjalistów medycznych; 
• przeprowadza próby (testy) sprawności psychicznej w dziedzinie poznawczej, psychoruchowej oraz rozwoju sfery afektywnej; 
• wykonuje badania: EEG, pola widzenia i inne; 
• wykonuje wstrzyknięcia, zgłębnikowanie żołądka, cewnikowanie pęcherza moczowego i wykonuje inne pokrewne zabiegi diagnostyczne i lecznicze; 

Diagnozowanie

 

• interpretuje i ocenia wyniki wykonanych badań pomocniczych (dodatkowych); 
• formułuje rozpoznanie lekarskie (diagnozę) i rozpoznanie mniej prawdo-podobne (różnicowe); 

Psychoterapia i inne metody leczenia niezabiegowego lub wsparcia

• leczy metodami niezabiegowymi (psychoterapia, hipnoza, elektroterapia, stany hipoglikemiczne, terapia zajęciowa, muzykoterapia i inne) zaburzenia psychiczne i zespoły psychoorganiczne, upośledzenie umysłowe, nerwice, uzależnienia oraz inne choroby psychiczne i zespoły nieprzystosowania społecznego; 

Farmakoterapia

• prowadzi leczenie farmakologiczne;  

Pomoc medyczna

• udziela pomocy doraźnej w stanach naglących, przeprowadza reanimację, przetacza krew i płyny infuzyjne, biegle posługuje się potrzebnym sprzętem; 

Współpraca

 

• nawiązuje kontakt i współpracę z chorym i jego rodziną, wyjaśnia cel i potrzebę leczenia, łagodzi lęk i niepokój; 
• odbywa konsultacje lekarskie dla innych specjalności medycznych;  
• kieruje działaniami zespołowymi w sytuacjach zagrażających otoczeniu i wymagających opanowania agresji chorego psychicznie; 

Profilaktyka i edukacja

• uczestniczy w działaniach dotyczących promocji zdrowia i zapobiegania chorobom psychicznym; 

Prowadzenie dokumentacji

 

• prowadzi dokumentację lekarską (historię choroby) oraz wypisuje skierowania, recepty i zwolnienia lekarskie; 
• przygotowuje opinię, świadectwa, orzeczenia oraz wnioski do celów inwalidztwa, zatrudnienia i sądownictwa; 

Doskonalenie zawodowe

• doskonali swoją wiedzę i umiejętności, między innymi przez uczestnictwo w podyplomowym kształceniu ustawicznym; 

Inne (lub dodatkowe) zadania

 

• pełni dyżury specjalistyczne i udziela konsultacji za pomocą środków łączności telefonicznej i wideofonicznej; 
• sprawuje nadzór i kontrolę nad przechowywanymi w oddziale szpitalnym: krwią, płynami infuzyjnymi, lekami i sprzętem diagnostyczno-leczniczym; 
• kieruje oddziałem lub kliniką psychiatryczną lub przychodnią specjalistyczną; 
• bierze udział w doskonaleniu zawodowym (szkoleniu) innych pracowników medycznych, prowadzi badania naukowe i publikuje ich wyniki 

Poziom NQF (Polskiej Ramy Kwalifikacji): 7

Ukończenie co najmniej 5-letnich jednolitych studiów magisterskich na kierunku lekarskim, obejmujących co najmniej dwusemestralne praktyczne nauczanie kliniczne i ukończenie stażu podyplomowego.  

Zdanie Lekarskiego Egzaminu Końcowego (LEK) 

Ukończenie specjalizacji w dziedzinie psychiatrii. 

Zdanie państwowego egzaminu specjalizacyjnego. 

Dokument potwierdzający kwalifikacje w zawodzie

 

• dyplom ukończenia studiów medycznych  
• prawo wykonywania zawodu (PWZ) lekarza 
• tytuł specjalisty w dziedzinie psychiatrii

Dodatkowe informacje

Zawód lekarza może w Polsce wykonywać tylko osoba posiadająca prawo wykonywania zawodu (PWZ) przyznane przez właściwą okręgową izbę lekarską. 

W przypadku obywateli polskich i obywateli innych państw członkowskich UE, PWZ przysługuje osobie, która spełnia następujące warunki:  

 

 

• posiada dokument potwierdzający odpowiednie kwalifikacje 
• posiada pełną zdolność do czynności prawnych; 
• posiada stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu lekarza 
• wykazuje nienaganną postawę etyczną 

Źródło: rozdz. II ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty 

Aktualne programy specjalizacji w zakresie psychiatrii dostępne są na stronach Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego.   

 

 

Zawód lekarza i lekarza specjalisty jest w Polsce zawodem regulowanym, tzn. przed podjęciem pracy w zawodzie konieczne jest uzyskanie prawa wykonywania zawodu lekarza (PWZ).  

Ścieżka standardowa (dla obywateli państw trzecich, czyli osób posiadających kwalifikacje uzyskane w państwie niebędącym państwem członkowskim UE) 

Prawo wykonywania zawodu lekarza specjalisty (psychiatry) w Polsce na określony zakres czynności zawodowych, czas i miejsce może uzyskać osoba, która:  

 

• Ukończyła co najmniej pięcioletnie studia na kierunku lekarskim poza terytorium Unii Europejskiej. 
• Posiada tytuł lekarza specjalisty psychiatrii uzyskany poza terytorium Unii Europejskiej (wymagana nostryfikacja) 
• Posiada zaświadczenie od podmiotu wykonującego działalność leczniczą w Polsce, który planuje ją zatrudnić. 
• Ma co najmniej 3-letnie doświadczenie zawodowe jako lekarz specjalista psychiatrii, uzyskane w okresie 5 lat bezpośrednio poprzedzających uzyskanie zaświadczenia, o którym mowa w pkt 3 
• Złoży oświadczenie o znajomości języka polskiego wystarczającej do wykonywania powierzonego jej zakresu czynności zawodowych 

 

Dokładny opis procedury  

Ważne: 

1. Prawo wykonywania zawodu na powyższych zasadach może zostać przyznane na okres nie dłuższy niż 5 lat, bez możliwości jego przedłużenia. 

2. Na podstawie przyznanego warunkowego PWZ będzie można na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wykonywać zawód lekarza wyłącznie w podmiocie leczniczym wskazanym w decyzji Ministra Zdrowia. 

3. Na podstawie przyznanego PWZ przez 1 rok pracuje się pod nadzorem opiekuna będącego lekarzem posiadającym specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w danej dziedzinie medycyny.  

4. W momencie rozwiązania umowy o pracę, podmiot, w którym było się zatrudnionym prześlę taką informację do Okręgowej rady lekarskiej, która niezwłocznie skreśli daną osobę z rejestru lekarzy, co będzie równoznaczne z wygaśnięciem PWZ tej osoby.  

Uwaga: część procedury (nostryfikacja) jest w tym trybie odpłatna. 

Podstawa prawna: rozdz. II ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, Dz. U. 1997 Nr 28 poz. 152. 

Ścieżka uproszczona (rozwiązanie tymczasowe dla osób objętych działaniem ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa) 

Warunkowe prawo wykonywania zawodu lekarza specjalisty psychiatrii w Polsce może uzyskać każda osoba posiadająca obywatelstwo ukraińskie oraz ukończone studia na kierunku lekarskim oraz tytuł specjalisty psychiatrii. 

Należy spełnić następujące warunki:  

 

• posiadać dyplom lekarza potwierdzający ukończenie co najmniej 5-letnich studiów, wydany w innym państwie niż państwo członkowskie Unii Europejskiej. 
• posiadać pełną zdolność do czynności prawnych; 
• posiadać stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu lekarza; 
• wykazywać nienaganną postawę etyczną; 
• posiadać tytuł specjalisty wydany przez właściwy organ w danym państwie 
• złożyć oświadczenie o znajomości języka polskiego wystarczającej do wykonywania powierzonego jej zakresu czynności zawodowych

 

Ważne

Procedura uzyskania PWZ na określony zakres czynności składa się z dwóch etapów: najpierw zgody Ministra Zdrowia (art. 7ust. 2a ustawy o zawodzie lekarza), a następnie przyznania PWZ przez okręgową izbę lekarską, na podstawie tej zgody (art. 7ust. 2e ustawy o zawodzie lekarza). W przypadku odmowy przyznania PWZ przez okręgową radę lekarską stronie służy odwołanie do Naczelnej Rady Lekarskiej, a następnie skarga do sądu administracyjnego. 

Po uzyskaniu warunkowego PWZ można podjąć pracę w dowolnym podmiocie leczniczym w Polsce, zgodnie ze swoimi kwalifikacjami. PWZ wydane w tym trybie jest ważne przez 5 lat od dnia jego wydania. 

Procedura jest bezpłatna. Dokładny opis procedury  

Podstawa prawna: art.62-63 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, Dz.U. 2023 poz. 103.