Podobieństwa i różnice z innymi zawodami 

(PL) Instruktor praktycznej nauki zawodu to zawód pokrewny do (UA) Nauczyciela zawodu. W zawodach tych może występować podobny zakres zadań. W obu dopuszczalny jest podobny zakres wykształcenia. W Ukrainie nie ma formalnego rozróżnienia na nauczyciela prowadzącego zajęcia odnoszące się do teorii w zakresie zawodu, a takiego, który odpowiada za jego praktyczną naukę. (PL) Instruktor praktycznej nauki zawodu prowadzi zajęcia praktyczne z uczniami, w tym także zajęcia praktyczne odbywane u pracodawców na zasadach dualnego systemu kształcenia.

Synteza: organizuje, prowadzi lub nadzoruje zajęcia dydaktyczno-wychowawcze z młodzieżą w szkołach zawodowych / przyzakładowych oraz zajęcia w zakładach kształcących robotników wykwalifikowanych i techników; naucza przedmiotów zawodowych praktycznych w celu wykształcenia u uczniów umiejętności zawodowych ujętych w charakterystyce kwalifikacyjnej absolwenta i programach nauczania.

• planuje proces dydaktyczno-wychowawczy w ramach nauczanego przedmiotu
• wyposaża uczniów w wiedzę praktyczną z zakresu nauczanego przedmiotu
• organizuje stanowiska pracy dla uczniów czuwa nad prawidłową eksploatacją maszyn i urządzeń, ustala ich stan techniczny i planuje naprawy
• kształtuje umiejętności praktyczne przewidziane w programie nauczania danego przedmiotu
• wdraża uczniów do samodzielnej, systematycznej pracy, przy zastosowaniu nowoczesnych metod dydaktycznych
• stale troszczy się o stan zdrowia uczniów i kulturę ich zachowania, ściśle współpracuje z wychowawcą klasy
• przygotowuje dla uczniów zadania szkoleniowo-produkcyjne lub szkoleniowo-usługowe
• prowadzi dokumentację pedagogiczną w zakresie osiąganych wyników nauczania i realizacji programu nauczania
• poszerza i aktualizuje wiedzę z zakresu nauczanego przedmiotu, doskonali kwalifikacje przez uczestniczenie w różnych formach doskonalenia i samokształcenia
• wdraża uczniów do rygorystycznego  przestrzegania zasad ergonomii, bhp, ppoż. i ochrony środowiska podczas wykonywania wszelkich prac;

Dodatkowe zadania zawodowe

• prowadzi konsultacje indywidualne
• pełni funkcję kierownika warsztatów szkolnych;

Poziom NQF (Polskiej Ramy Kwalifikacji): 3-7

Instruktorem praktycznej nauki zawodu może być osoba, która spełnia wymagania określone w punkcie A i B:

A) Instruktor praktycznej nauki zawodu posiada: 

• ukończony kurs pedagogiczny dla instruktorów praktycznej nauki zawodu 

(LUB)

• ukończony kurs pedagogiczny dla instruktorów praktycznej nauki zawodu, którego program został przygotowany zgodnie z ramowym programem kursu pedagogicznego dla instruktorów praktycznej nauki zawodu, który stanowi załącznik do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r. (Dz.U poz.391) i został zatwierdzony przez kuratora oświaty

(LUB)

• ukończony przed dniem 6 stycznia 1993 r. kurs pedagogiczny uprawniający do pełnienia funkcji instruktora praktycznej nauki zawodu

(LUB)

• w przypadku praktycznej nauki zawodu odbywanej na statku morskim lub śródlądowym – ukończone szkolenie dydaktyczne dla instruktora, potwierdzone świadectwem przeszkolenia dydaktycznego dla instruktora wydanym przez dyrektora urzędu morskiego

(LUB)

• przygotowanie pedagogiczne wymagane od nauczycieli

(LUB)

• kwalifikacje wymagane od nauczycieli praktycznej nauki zawodu 

B) Instruktor praktycznej nauki zawodu posiada:

• tytuł zawodowy w zawodzie, którego będą nauczać, lub w zawodzie pokrewnym do zawodu, którego będą nauczać, i co najmniej 3-letni staż pracy w zawodzie, którego będą nauczać, oraz:

a) świadectwo ukończenia technikum, branżowej szkoły II stopnia, technikum uzupełniającego lub szkoły równorzędnej lub

b) świadectwo ukończenia szkoły policealnej lub dyplom ukończenia szkoły pomaturalnej lub policealnej

(LUB) 

• tytuł robotnika wykwalifikowanego lub równorzędny w zawodzie, którego będą nauczać, i co najmniej 4-letni staż pracy w zawodzie, którego będą nauczać, oraz:

a) świadectwo ukończenia liceum ogólnokształcącego, liceum zawodowego, liceum technicznego, liceum profilowanego, uzupełniającego liceum ogólnokształcącego lub
b) świadectwo ukończenia technikum, branżowej szkoły II stopnia i technikum uzupełniającego, kształcących w innym zawodzie niż ten, którego będą nauczać 
lub
c) świadectwo ukończenia średniego studium zawodowego
(LUB)

• dyplom ukończenia studiów:

a) na kierunku odpowiednim dla zawodu, którego będą nauczać, oraz co najmniej dwuletni staż pracy w zawodzie, którego będą nauczać lub
b) na innym kierunku niż odpowiedni dla zawodu, którego będą nauczać, oraz co najmniej czteroletni staż pracy w zawodzie, którego będą nauczać
(LUB)

• tytuł zawodowy w zawodzie, którego będą nauczać lub  w zawodzie pokrewnym do zawodu, którego będą nauczać, i co najmniej 6-letni staż pracy w zawodzie, którego będą nauczać, oraz świadectwo ukończenia zasadniczej szkoły zawodowej lub branżowej szkoły I stopnia

(LUB) 

tytuł mistrza w zawodzie, którego będą nauczać, lub w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, którego będą nauczać 

Dodatkowe informacje

Instruktorami praktycznej nauki zawodu mogą być:

• pracownicy, dla których praca dydaktyczna i wychowawcza z uczniami lub młodocianymi stanowi podstawowe zajęcie i jest wykonywana w tygodniowym wymiarze godzin przewidzianym dla nauczycieli albo
• pracodawcy lub wyznaczeni przez nich pracownicy albo osoby prowadzące indywidualne gospodarstwa rolne, dla których praca dydaktyczna i wychowawcza z uczniami lub młodocianymi nie stanowi podstawowego zajęcia lub jest wykonywana w tygodniowym wymiarze godzin niższym niż przewidziany dla nauczycieli, w ramach obowiązującego ich tygodniowego czasu pracy.

Źródło: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu, Dz.U. 2019 poz. 391.
Przygotowanie pedagogiczne nauczyciela jest rozumiane w przepisach jako nabycie wiedzy i umiejętności z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki szczegółowej, nauczanych w wymiarze nie mniejszym niż 270 godzin w powiązaniu z kierunkiem (specjalnością) kształcenia oraz pozytywnie ocenioną praktyką pedagogiczną – w wymiarze nie mniejszym niż 150 godzin.
Wymiar przygotowania pedagogicznego, nie dotyczy osób, które uzyskały przygotowanie pedagogiczne przed dniem 31.10.1991. 
Źródło: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli, Dz.U. 2017 poz. 1575.

Zawód nauczyciela jest w Polsce zawodem regulowanym, tzn. przed podjęciem pracy w tym zawodzie konieczne jest spełnienie określonych warunków, tj. oprócz warunków opisanych powyżej, w części  kwalifikacje wymagane oraz warunku niekaralności. 

W przypadku posiadania dyplomu ukończenia studiów wyższych na poziomie 6–7 NQF, istniejące obecnie ścieżki dostępu do tego zawodu dla obywateli państw trzecich, w tym obywateli Ukrainy, są następujące:

Ścieżka standardowa

Konieczne jest uznanie wymaganego dyplomu ukończenia studiów na odpowiednim kierunku poprzez: (a) nostryfikację,  Więcej informacji  NAWA (b) uznanie go za równoważny z polskim dyplomem ukończenia studiów wyższych magisterskich; w przypadku Ukrainy za takie uznawane są dyplomy uzyskane do 20.06.2006 r. Więcej informacji: NAWA.

Podstawa prawna: art. 38 i art. 39 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, Dz.U. 2022 poz. 583.

Konieczne może się także okazać potwierdzenie przygotowania pedagogicznego lub jego uzupełnienie na kursie kwalifikacyjnym. 

Ścieżka uproszczona

Dyrektor placówki może w uzasadnionych przypadkach zatrudnić osobę niespełniającą wymagań, ale posiadającą w ocenie dyrektora szkoły odpowiednie przygotowanie do prowadzenia zajęć. Dyrektor szkoły może uznać przygotowanie za właściwe nawet w przypadku braku nostryfikacji dyplomu.

Podstawa prawna: art. 15 ustawy – Prawo oświatowe, Dz.U. 2017 poz. 59.

Ścieżka tymczasowa

W  latach szkolnych 2021/2022–2023/2024 na stanowisku pomocy nauczyciela (jako asystent nauczyciela) może być zatrudniona osoba nieposiadająca obywatelstwa polskiego, jeżeli posiada znajomość języka polskiego w mowie i piśmie w stopniu umożliwiającym pomoc uczniowi, który nie zna języka polskiego albo zna go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki. 

Nie ma wymogu oficjalnego potwierdzania znajomości języka polskiego.

Podstawa prawna: art. 57 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, Dz.U. 2022 poz. 583.