Podobieństwa i różnice z innymi zawodami 

(PL) Asystent nauczyciela w szkole pełni rolę polegającą na wsparciu nauczyciela. Może pracować nie tylko w klasach integracyjnych czy szkole specjalnej, ale może również wspomagać nauczyciela w procesie wychowawczym i dydaktycznym w klasach I-III szkoły podstawowej. W przypadku wsparcia nauczyciela w pracy z dziećmi z niepenosprawnościami, (PL) Asystent nauczyciela w szkole to zawód pokrewny do (UA) Asystenta nauczyciela dzieci z niepełnosprawnościami.

Oprócz (PL) Asystenta nauczyciela w szkole, podobną - choć bardziej wyspecjalizowaną rolę - mogą pełnić: (PL) Asystent nauczyciela dziecka cudzoziemca czy (PL) Asystent edukacji romskiej.

Synteza: wspiera nauczyciela lub wychowawcę świetlicy w prowadzeniu zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych w klasach I – III w szkole podstawowej (w tym specjalnej i integracyjnej), w celu zapewnienia jak najlepszej opieki nad uczniami; opiekuje się dziećmi podczas lekcji, przerw, w trakcie zabaw, spacerów i wycieczek; zapewnia poczucie bezpieczeństwa dzieciom na zajęciach dydaktycznych i wychowawczych. 

• wykonuje czynności przygotowawcze do zabaw i zajęć; 
• przygotowuje pomoce dydaktyczne, zabawki i inne akcesoria do zajęć; 
• udziela pomocy dzieciom, pod kierunkiem nauczyciela, podczas prowadzenia zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych; 
• obsługuje sprzęt audiowizualny i urządzenia techniczne; 
• prowadzi dokumentację dydaktyczną, porządkuje pomoce dydaktyczne i zabawki; 
• zapewnia poczucie bezpieczeństwa dzieciom na zajęciach dydaktycznych i wychowawczych; 
• opiekuje się dziećmi podczas lekcji, przerw, w trakcie zabaw, spacerów i wycieczek; 
• wykonuje czynności pielęgnacyjno-higienicznych w miarę potrzeb dzieci w tym zakresie; 
• buduje dobry kontakt dzieci z rówieśnikami w klasie szkolnej oraz między rodzicami uczniów a szkołą; 
• informuje rodziców o możliwości pomocy, z jakiej mogą skorzystać dzieci w nowych warunkach nauki, przebiegu pobytu w szkole, o brakach edukacyjnych, problemach z kontaktowaniem się z rówieśnikami itp.; 
• zapewnia dodatkową i wszechstronną pomoc uczniom ze słabszymi osiągnięciami szkolnymi; 
• rozwiązuje problemy pojawiające się w trakcie pobytu dziecka w szkole, takie jak: unikanie szkoły, agresywne zachowanie, poczucie niskiej wartości itp.; 
• rozpoznaje potrzeby i reaguje na potrzeby dziecka; 
• nawiązuje przyjazne kontakty z dzieckiem; 
• respektuje i szanuje prawa dziecka; 
• ułatwia dzieciom funkcjonowania w grupie rówieśniczej; 
• rozpoznaje symptomy dziecka krzywdzonego; 
• kieruje uczniów do poradni psychologiczno-pedagogicznej w celu udzielania im bezpośredniej pomocy psychologiczno-pedagogicznej i ich rodzicom w nowych warunkach życia; 
• organizuje miejsca pracy zgodnie z przepisami BHP i ochrony ppoż.; 
• udziela pierwszej pomocy przedmedycznej.

Poziom NQF (Polskiej Ramy Kwalifikacji): 6 lub 7

Wykształcenie co najmniej na poziomie wymaganym do zajmowania stanowiska nauczyciela w szkole podstawowej (ukończenie studiów na poziomie I lub II) oraz przygotowanie pedagogiczne. 

Dokument potwierdzający kwalifikacje w zawodzie

 

• dyplom licencjata 
• dyplom magistra 

Dodatkowe informacje

Asystent nauczyciela w szkole musi spełniać warunek niekaralności potwierdzony zaświadczeniem z Krajowego Rejestru Karnego i nie może przeciwko niemu toczyć się postępowanie karne, dyscyplinarne lub postępowanie o ubezwłasnowolnienie. 

Asystentem może być także: nauczyciel posiadający kwalifikacje do pracy w świetlicy szkolnej, nauczania języków obcych, psycholog, pedagog, logopeda, bibliotekarz. 

Posiadają oni bowiem również kwalifikacje do pracy w szkole podstawowej – jeśli są one zgodne z rozporządzeniem w sprawie kwalifikacji nauczycieli. 

Przygotowanie pedagogiczne nauczyciela jest rozumiane w przepisach jako nabycie wiedzy i umiejętności z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki szczegółowej, nauczanych w wymiarze nie mniejszym niż 270 godzin w powiązaniu z kierunkiem (specjalnością) kształcenia oraz pozytywnie ocenioną praktyką pedagogiczną – w wymiarze nie mniejszym niż 150 godzin;  

Wymiar przygotowania pedagogicznego, nie dotyczy osób, które uzyskały przygotowanie pedagogiczne przed dniem 31.10.1991. 

Przed podjęciem pracy w zawodzie (PL) Asystenta nauczyciela w szkole konieczne jest spełnienie określonych warunków, tj. oprócz warunków opisanych powyżej, w części  kwalifikacje wymagane oraz warunku niekaralności. 

Ścieżka standardowa

Konieczne jest uznanie wymaganego dyplomu ukończenia studiów na odpowiednim kierunku  

a) poprzez nostryfikację; Więcej informacji o procedurze: NAWA   

b) poprzez uznanie go za równoważny z polskim dyplomem ukończenia studiów wyższych magisterskich; w przypadku Ukrainy za takie uznawane są dyplomy uzyskane do 20.06.2006 r. Więcej informacji: NAWA   

Konieczne może się także okazać potwierdzenie przygotowania pedagogicznego lub jego uzupełnienie na kursie kwalifikacyjnym.  

Podstawa prawna: art. 38 i art. 39 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, Dz.U. 2023 poz. 103. 

Ważne! W odniesieniu do Ukrainy nostryfikacji można dokonać tylko w przypadku dyplomu ukończenia studiów wyższych I i II stopnia (tytuł bakaławra lub magistra).  W polskich szkołach wyższych nie prowadzi się kształcenia w skróconym cyklu, więc nie jest możliwa nostryfikacja dyplomu młodszego specjalisty/młodszego bakaławra. W tym przypadku konieczne jest uzupełnienie kwalifikacji poprzez ukończenie studiów I stopnia w systemie polskim. 

Ścieżka uproszczona

Dyrektor placówki może w uzasadnionych przypadkach zatrudnić osobę niespełniającą wymagań, ale posiadającą w ocenie dyrektora szkoły odpowiednie przygotowanie do prowadzenia zajęć. Dyrektor szkoły może uznać przygotowanie za właściwe nawet w przypadku braku nostryfikacji dyplomu. 

Podstawa prawna: art. 15 ustawy – Prawo oświatowe, Dz.U. 2017 poz. 59. 

Ścieżka tymczasowa

W latach szkolnych 2021/2022–2023/2024 na stanowisku pomocy nauczyciela (jako asystent nauczyciela) może być zatrudniona osoba nieposiadająca obywatelstwa polskiego, jeżeli posiada znajomość języka polskiego w mowie i piśmie w stopniu umożliwiającym pomoc uczniowi, który nie zna języka polskiego albo zna go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki.  

Nie ma wymogu oficjalnego potwierdzania znajomości języka polskiego. 

Podstawa prawna: art.57 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, Dz.U. 2023 poz. 103.