Podobieństwa i różnice z innymi zawodami 

(PL) Nauczyciel przewlekle chorych i niepełnosprawnych ruchowo to zawód pokrewny do do zawodu (UA) Nauczyciela dzieci z niepełnosprawnościami. Różnią się one zakresem przypisanych im czynności zawodowych. W Ukrainie, przynajmniej według oficjalnych dokumentów, nauczyciel dzieci z niepełnosprawnościami może zajmować się zarówno osobami, którymi opiekuje się w Polsce oligofrenopedagog, jak i nauczyciel przewlekle chorych i niepełnosprawnych ruchowo. Innymi słowy, w obszarze opieki i nauczania osób z niepełnosprawnościami w Polsce wyłoniła się już daleko idąca specjalizacja - w zależności od tego czy chodzi o pracę z osobami z niepełnosprawnością ruchową czy intelektualną.

WAŻNE

W Polsce szczegółowe wymagania w odniesieniu do różnych specjalności nauczycielskich w szkołach specjalnych reguluje Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli, Dz.U. 2017 poz. 1575 z późn. zm. Nie ma ono odpowiednika w Ukrainie. Zawiera ono ważną klasyfikację zawodów nauczycielskich w szkołach specjalnych i przypisuje im następujące wymagania co do kwalifikacji do nauczania przedmiotu (prowadzenia zajęć):

Nauczyciele uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym, znacznym lub głębokim oraz z niepełnospranościami sprzężonymi 

wymagane są:

• ukończenie studiów nadających kwalifikacje w zakresie pracy z uczniami z niepełnosprawnością intelektualną lub posiadających kwalifikacje do pracy w danym typie szkoły  
• i dodatkowo kwalifikacje w zakresie niepełnosprawności intelektualnej;

Nauczyciele uczniów z pozostałymi niepełnosprawnościami

wymagane są:

• posiadanie kwalifikacji do nauczania przedmiotu (prowadzenia zajęć)
• i dodatkowo kwalifikacje z pedagogiki specjalnej w zakresie odpowiednim do niepełnosprawności uczniów (oligofrenopedagogika, surdopedagogika, tyflopedagogika, uczniowie przewlekle chorzy i niepełnosprawni ruchowo);

Synteza: prowadzi zajęcia terapeutyczno-dydaktyczno-wychowawcze w placówkach leczniczych (szpitalach, klinikach, sanatoriach, prewentoriach i oddziałach terapeutycznych) oraz szkołach i ośrodkach szkolno-wychowawczych dla dzieci chorych z uszkodzonym narządem ruchu i z mikrouszkodzeniami centralnego układu nerwowego. 

Zadania zawodowe

 

• prowadzi zajęcia terapeutyczno-wychowawcze na wszystkich poziomach rozwoju dziecka (3-6 lat, 7-15 lat, 16-20 lat), mające na celu: wspomaganie procesu leczenia i procesu adaptacji ucznia do nowego środowiska, a także jego readaptacji po powrocie do domu i macierzystej szkoły, zapobiega ujemnym skutkom sytuacji zdrowotnej ucznia, koryguje wszelkie nieprawidłowości rozwojowe, kompensuje defekty fizyczne i psychiczne, kształtuje prawidłowy obraz choroby (niepełnosprawności) i własnej osoby w różnorodnych formach indywidualnych i zbiorowych np. (terapii zajęciowej, terapii zabawą, muzykoterapii, ergoterapii, arteterapii, biblioterapii, treningu relaksacyjnego, terapii podtrzymującej); 
• współpracuje z personelem medycznym i wspomagającym (lekarzem, pielęgniarką, terapeutą, rehabilitantem, psychologiem, asystentem socjalnym, kinezoterapeutą, salową itp.); 
• prowadzi zajęcia dydaktyczno-wychowawcze w ramach przedmiotów ogólnokształcących i zawodowych na wszystkich poziomach kształcenia (przedszkole, szkoła podstawowa. szkoła ponadpodstawowa ogólnokształcąca i zawodowa oraz pomaturalna), w celu umożliwienia choremu i niepełnosprawnemu dziecku wszechstronnego rozwoju, na miarę indywidualnych możliwości i przygotowania go do aktywnego życia w społeczeństwie; 
• planuje proces terapeutyczno-dydaktyczno-wychowawczy w ramach prowadzonych zajęć (np. zajęć przedszkolnych, lekcji, zajęć terapeutyczno- wychowawczych), opracowuje indywidualne minima programowe, rozkłady materiału, okresowe plany pracy dydaktyczno-wychowawczej, konspekty); 
• opracowuje specyficzne pomoce dydaktyczne do pracy w zespołach wieloklasowych wielopoziomowych oraz do nauczania indywidualnego (np. indywidualne fiszki, karty pracy, indywidualne zestawy pomocy), gromadzi zbiór pomocy dydaktycznych; 
• opracowuje narzędzia pomiaru efektów pracy ucznia i analizuje wyniki nauczania, ocenia uczniów; 
• podnosi kwalifikacje przez uczestniczenie w różnych formach doskonalenia i samokształcenia; 
• utrzymuje kontakty z rodzicami i szkołami macierzystymi wychowanków. 

Poziom NQF (Polskiej Ramy Kwalifikacji): 6 lub 7

Posiadanie kwalifikacji wymaganych do zajmowania stanowiska nauczyciela w przedszkolu, danym typie szkoły lub rodzaju placówki Więcej: art.3 i 4 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli, Dz.U. 2017 poz. 1575; 

oraz ukończenie studiów wyższych, zakładu kształcenia nauczycieli, studiów podyplomowych lub kursu kwalifikacyjnego, w zakresie odpowiednim do niepełnosprawności uczniów; 

Dokument potwierdzający kwalifikacje w zawodzie

 

• dyplom magistra 
• dyplom licencjata 
• dyplom ukończenia zakładu kształcenia nauczycieli  
• dyplom studiów podyplomowych  
• świadectwo ukończenia kursu kwalifikacyjnego 

Dodatkowe informacje

wymagane są:  

 

• posiadanie kwalifikacji do nauczania przedmiotu (prowadzenia zajęć)  
• i dodatkowo kwalifikacje z pedagogiki specjalnej w zakresie odpowiednim do niepełnosprawności uczniów (oligofrenopedagogika, surdopedagogika, tyflopedagogika, uczniowie przewlekle chorzy i niepełnosprawni ruchowo)  

Nauczyciel przewlekle chorych i niepełnosprawnych ruchowo musi spełniać warunek niekaralności potwierdzony zaświadczeniem z Krajowego Rejestru Karnego i nie może przeciwko niemu toczyć się postępowanie karne. 

Za zakład kształcenia nauczycieli uważa się: kolegium nauczycielskie, nauczycielskie kolegium języków obcych, studium nauczycielskie, studium wychowania przedszkolnego, studium nauczania początkowego lub pedagogiczne studium techniczne. 

Źródło: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli, Dz.U. 2017 poz. 1575. 

Zawód nauczyciela, w tym przypadku (PL) Nauczyciela przewlekle chorych i niepełnosprawnych ruchowo oraz (PL) Nauczyciela osób z niepełnosprawnością intelektualną (Oligofrenopedagoga) jest w Polsce zawodem regulowanym, tzn. przed podjęciem pracy w tym zawodzie konieczne jest spełnienie określonych prawem warunków, tj.: 

• Posiadanie kwalifikacji wymaganych do zajmowania stanowiska nauczyciela w przedszkolu, danym typie szkoły lub rodzaju placówki Więcej: art.3 i 4 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli, Dz.U. 2017 poz. 1575; 

  oraz ukończenie studiów wyższych, zakładu kształcenia nauczycieli, studiów podyplomowych lub kursu kwalifikacyjnego, w zakresie odpowiednim do niepełnosprawności uczniów;  

• warunku niekaralności  

Dodatkowo, w szkołach mogą być zatrudniani nauczyciele nie będący obywatelami polskimi wtedy, gdy taka potrzeba wynika z organizacji nauczania w szkole, przede wszystkim jednak na stanowiskach nauczycieli języków obcych.  

Źródło: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 października 1992 r. w sprawie zasad i warunków zatrudniania w szkołach i placówkach publicznych nauczycieli nie będących obywatelami polskimi, Dz.U. 1992 nr 85 poz. 432. 

Ważne. Decyzje w zakresie zatrudnienia danej osoby na stanowisku nauczyciela podejmuje dyrektor szkoły lub placówki. 

Ścieżka standardowa

Konieczne jest uznanie wymaganego dyplomu ukończenia studiów na odpowiednim kierunku  

a) poprzez nostryfikację; Więcej informacji o procedurze: NAWA   

b) poprzez uznanie go za równoważny z polskim dyplomem ukończenia studiów wyższych magisterskich; w przypadku Ukrainy za takie uznawane są dyplomy uzyskane do 20.06.2006 r. Więcej informacji: NAWA   

Konieczne może się także okazać potwierdzenie przygotowania pedagogicznego lub jego uzupełnienie na kursie kwalifikacyjnym.  

Podstawa prawna: art. 38 i art. 39 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, Dz.U. 2023 poz. 103

Ścieżka uproszczona

Dyrektor placówki może w uzasadnionych przypadkach zatrudnić osobę niespełniającą wymagań, ale posiadającą w ocenie dyrektora szkoły odpowiednie przygotowanie do prowadzenia zajęć. Dyrektor szkoły może uznać przygotowanie za właściwe nawet w przypadku braku nostryfikacji dyplomu. 

Podstawa prawna: art. 15 ustawy – Prawo oświatowe, Dz.U. 2017 poz. 59. 

Ścieżka tymczasowa

W latach szkolnych 2021/2022–2023/2024 na stanowisku pomocy nauczyciela (jako asystent nauczyciela) może być zatrudniona osoba nieposiadająca obywatelstwa polskiego, jeżeli posiada znajomość języka polskiego w mowie i piśmie w stopniu umożliwiającym pomoc uczniowi, który nie zna języka polskiego albo zna go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki.  

Nie ma wymogu oficjalnego potwierdzania znajomości języka polskiego. 

Podstawa prawna: art.57 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, Dz.U. 2023 poz. 103.