Podobieństwa i różnice z innymi zawodami 

(PL) Lekarz specjalista nefrologii to zawód pokrewny do (UA) Lekarza – nefrologa. Różnice pomiędzy tymi zawodami wynikają przede wszystkim z odmiennych systemów kształcenia lekarzy w Polsce i Ukrainie. (PL) Lekarz specjalista nefrologii jest zobowiązany ukończyć ogólny staż podyplomowy i dopiero wtedy wejść na kilkuletnią ścieżkę szkolenia specjalistycznego. Szkolenie takie kończy się państwowym egzaminem specjalizacyjnym. W Ukrainie tytuł lekarza specjalisty przysługuje osobie, która ukończyła zaraz po studiach medycznych Internaturę, czyli trwający od 1–3 lat staż specjalizacyjny. W niektórych specjalizacjach, w tym nefrologii, wymagane jest najpierw ukończenie stażu w specjalizacji podstawowej (I stopnia), i dopiero kolejno – stażu w wybranej specjalizacji (II stopnia). Jest też możliwość ukończenia 2–4-letniej Ordynatury Klinicznej, która jednak nie jest obowiązkowa. Mogą też występować znaczące różnice programowe jeśli chodzi o daną specjalizację w Polsce i Ukrainie.

Synteza: rozpoznaje, różnicuje choroby i podejmuje proces leczniczy w obszarze nefrologii; odpowiada za wdrażanie nowych metod 
diagnostycznych w procesie leczenia oraz postępowania niefarmakologicznego i farmakologicznego sprzyjającego leczeniu; interpretuje wyniki badań prowadzonych w procesie leczniczym w dziedzinie nefrologii

• prowadzi diagnostykę i terapię w chorobach nerek
• wykonuje badania klirensowe oceniające filtrację kłębuszkową, badania czynności cewek i aktywności czynnościowo odrębnych segmentów cewek nerkowych, dializę otrzewnową, hemodializę i techniki pokrewne, dostępy otrzewnowe i naczyniowe, biopsję igłową nerki, badanie nerkowe przepływu krwi oraz ultrasonograficzne nerek i dróg moczowych i innych w zakresie nefrologii
• kwalifikuje chorych wymagających jednorazowej konsultacji nefrologicznej lub systematycznego leczenia specjalistycznego oraz dokonuje kwalifikacji chorego do określonej metody dializoterapii
• przeprowadza badanie podmiotowe i przedmiotowe ze szczególnym uwzględnieniem symptomatologii chorób nerek
• interpretuje wyniki badań radiologicznych, izotopowych i laboratoryjnych stosowanych w nefrologii
• dobiera leki z uwzględnieniem zmian dawkowania w zależności od stopnia niewydolności nerek oraz dostępności w warunkach leczenia ambulatoryjnego i możliwości finansowych chorego
• dokonuje oceny palpacyjnej gruczołu krokowego i zakłada cewnik do pęcherza moczowego bierze udział w zabiegu dokonywanym na nerkach własnych chorego lub drogach moczowych (np. operacja guza nerki, kamicy moczowej, prostatektomii)
• rozpoznaje i leczy powikłania po zabiegach urologicznych
• leczy ostre zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej
• dokonuje oceny kandydata do transplantacji nerki, w tym zgłasza chorego do przeszczepu i zakresu badań wymaganych do kwalifikacji
• bierze udział w zabiegu przeszczepienia nerki lub w zabiegu dokonywanym na przeszczepionej nerce
• dokonuje oceny klinicznej chorego po transplantacji nerki oraz interpretuje wyniki badań dodatkowych, w tym badania USG nerki przeszczepionej
• rozpoznaje powikłania po transplantacji oraz kieruje chorego do ośrodka transplantacyjnego opiekującego się chorym po zabiegu
• przeprowadza dializę pozaustrojową i monitoruje stan kliniczny chorych oraz parametrów biochemicznych zabiegu
• wytwarza czasowy dostęp naczyniowy do hemodializy, przetoki Cimino-Brescii, dostęp otrzewnowy
• udziela porady specjalistycznej choremu leczonemu nerkozastępczo
• nawiązuje współpracę z lekarzem rodzinnym i lekarzami innych specjalności oraz jednostkami nefrologicznymi lecznictwa zamkniętego
• współpracuje z Centralną Listą Biorców
• kalkuluje koszty dializy i zawiązywania kontraktów na leczenie nerkozastępcze
• udziela konsultacji lekarskich w dziedzinie nefrologii lekarzom innych specjalności

przygotowuje specjalistyczne opinie, zaświadczenia i wnioski dotyczące leczonych chorych

Zadania dodatkowe: 

• kieruje kliniką, oddziałem, przychodnią lub inną placówką nefrologiczną, w tym stacją dializ
• kieruje badaniami klinicznymi w dziedzinie nefrologii
• kieruje specjalizacją w dziedzinie nefrologii innych lekarzy
• prowadzi kształcenie przed- i podyplomowego w dziedzinie nefrologii
• nadzoruje doskonalenie zawodowe innych pracowników medycznych

 

Poziom NQF (Polskiej Ramy Kwalifikacji): 7

Ukończenie co najmniej 5-letnich jednolitych studiów magisterskich na kierunku lekarskim lub lekarsko-dentystycznym, obejmujących co  najmniej dwusemestralne praktyczne nauczanie kliniczne i ukończenie stażu podyplomowego. 
Zdanie Lekarskiego Egzaminu Końcowego 
(LEK).
Ukończenie specjalizacji w dziedzinie nefrologii.
Zdanie państwowego egzaminu specjalizacyjnego.

Dokument potwierdzający kwalifikacje w zawodzie

• dyplom ukończenia studiów medycznych 
• prawo wykonywania zawodu (PWZ) lekarza
• tytuł specjalisty w dziedzinie nefrologii

Dodatkowe informacje

Zawód lekarza może w Polsce wykonywać tylko osoba posiadająca prawo wykonywania zawodu (PWZ) przyznane przez właściwą okręgową izbę lekarską.
W przypadku obywateli polskich i obywateli innych państw członkowskich UE, PWZ przysługuje osobie, która spełnia następujące warunki: 
1) Posiada dokument potwierdzający odpowiednie kwalifikacje.
2) Posiada pełną zdolność do czynności prawnych.
3) Posiada stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu lekarza.
4) Wykazuje nienaganną postawę etyczną.

Źródło: rozdz. II ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty

Zawód lekarza i lekarza specjalisty jest w Polsce zawodem regulowanym, tzn. przed podjęciem pracy w zawodzie konieczne jest uzyskanie prawa wykonywania zawodu lekarza (PWZ). Dla osób, 
które uzyskały swoje kwalifikacje w kraju, który nie jest państwem członkowskim UE, dostępne są obecnie w Polsce dwie ścieżki uzyskania PWZ. 

Ścieżka standardowa

(dla obywateli państw trzecich, czyli osób posiadających kwalifikacje uzyskane w państwie niebędącym państwem członkowskim UE) 

a) w przypadku lekarza bez specjalizacji konieczne jest spełnienie tych warunków:
1) Nostryfikacja dyplomu poświadczającego ukończenie studiów medycznych w kraju niebędącym państwem członkowskim UE (kraju trzecim). 
2) Zdanie Lekarskiego Egzaminu Weryfikacyjnego (LEW). 
3) Wejście na ścieżkę kształcenia podyplomowego w polskim systemie.

b) w przypadku lekarza specjalisty
Prawo wykonywania zawodu lekarza w Polsce na określony zakres czynności zawodowych, czas i miejsce może uzyskać osoba, która: 
1) Ukończyła co najmniej pięcioletnie studia na kierunku lekarskim lub lekarsko-dentystycznym poza terytorium Unii Europejskiej. 
2) Posiada tytuł lekarza / lekarza dentysty specjalisty uzyskany poza terytorium Unii Europejskiej (wymagana nostryfikacja). 
3) Posiada zaświadczenie od podmiotu wykonującego działalność leczniczą Polsce, który planuje ją zatrudnić. 
4) Ma co najmniej 3-letnie doświadczenie zawodowe jako lekarz specjalista w danej dziedzinie, uzyskane w okresie 5 lat bezpośrednio poprzedzających uzyskanie zaświadczenia, o którym mowa w pkt 3. 
5) Złoży oświadczenie o znajomości języka polskiego wystarczającej do wykonywania powierzonego jej zakresu czynności zawodowych.

 
Dokładny opis procedury

Ważne:
1) Prawo wykonywania zawodu na powyższych zasadach może zostać przyznane na okres nie dłuższy niż 5 lat, bez możliwości jego przedłużenia. 
2) Na podstawie przyznanego warunkowego PWZ będzie można na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wykonywać zawód lekarza wyłącznie w podmiocie leczniczym wskazanym w decyzji Ministra Zdrowia. 
3) Na podstawie przyznanego PWZ przez 1 rok pracuje się pod nadzorem opiekuna będącego lekarzem posiadającym specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w danej dziedzinie medycyny zaświadczenie. 
4) W momencie rozwiązania umowy o pracę, podmiot, w którym było się zatrudnionym prześlę taką informację do Okręgowej rady lekarskiej, która niezwłocznie skreśli daną osobę z rejestru lekarzy, co będzie równoznaczne z wygaśnięciem PWZ tej osoby. 

Uwaga: część procedury (nostryfikacja) jest w tym trybie odpłatna.

Podstawa prawna: rozdz. II ustawy z  dnia 5 grudnia 1996 r. o  zawodach lekarza i  lekarza dentysty, Dz. U. 1997 Nr 28 poz. 152

Ścieżka uproszczona

(rozwiązanie tymczasowe dla osób objętych działaniem ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa) 
a) w przypadku lekarza bez specjalizacji
Warunkowe prawo wykonywania zawodu lekarza w Polsce może uzyskać każda osoba posiadająca 
obywatelstwo ukraińskie oraz ukończone studia na kierunku lekarskim lub lekarsko-dentystycznym. 
Należy spełnić następujące warunki: 
1) Posiadać dyplom lekarza, lekarza dentysty potwierdzający ukończenie co najmniej 5-letnich studiów, wydany w innym państwie niż państwo członkowskie Unii Europejskiej – nie ma konieczności nostryfikacji dyplomu. 
2) Posiadać pełną zdolność do czynności prawnych. 
3) Posiadać stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu lekarza. 
4) Wykazywać nienaganną postawę etyczną. 
5) Złożyć oświadczenie o znajomości języka polskiego wystarczającej do wykonywania powierzonego jej zakresu czynności zawodowych. 

Ważne:
Procedura uzyskania PWZ na określony zakres czynności składa się z dwóch etapów: najpierw zgody Ministra Zdrowia (art. 7 ust. 2a ustawy o zawodzie lekarza), a następnie przyznania PWZ przez okręgową izbę lekarską, na podstawie tej zgody (art. 7 ust. 2e ustawy o zawodzie lekarza). W przypadku odmowy przyznania PWZ przez okręgową radę lekarską stronie służy odwołanie do Naczelnej Rady Lekarskiej, a następnie skarga do sądu administracyjnego. 
Po uzyskaniu warunkowego PWZ można podjąć pracę w dowolnym podmiocie leczniczym w Polsce, zgodnie ze swoimi kwalifikacjami. PWZ wydane w tym trybie jest ważne przez 5 lat od dnia 
jego wydania. Procedura jest bezpłatna. 
Dokładny opis procedury

b) w przypadku lekarza specjalisty
Warunkowe prawo wykonywania zawodu lekarza w Polsce może uzyskać każda osoba posiadająca 
obywatelstwo ukraińskie oraz ukończone studia na kierunku lekarskim lub lekarsko-dentystycznym oraz tytuł specjalisty.

Należy spełnić następujące warunki: 
1) Posiadać dyplom lekarza, lekarza dentysty potwierdzający ukończenie co najmniej 5-letnich studiów, wydany w innym państwie niż państwo członkowskie Unii Europejskiej.
2) Posiadać pełną zdolność do czynności prawnych.
3) Posiadać stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu lekarza albo lekarza dentysty.
4) Wykazywać nienaganną postawę etyczną.
5) Posiadać tytuł specjalisty wydany przez właściwy organ w danym państwie.

Ważne:
Procedura uzyskania PWZ na określony zakres czynności składa się z dwóch etapów: najpierw zgody Ministra Zdrowia (art. 7 ust. 2a ustawy o zawodzie lekarza), a następnie przyznania PWZ przez okręgową izbę lekarską, na podstawie tej zgody (art. 7 ust. 2e ustawy o zawodzie lekarza). W przypadku odmowy przyznania PWZ przez okręgową radę lekarską stronie służy odwołanie do Naczelnej Rady Lekarskiej, a następnie skarga do sądu administracyjnego. 
Po uzyskaniu warunkowego PWZ można podjąć pracę w dowolnym podmiocie leczniczym w Polsce, zgodnie ze swoimi kwalifikacjami. PWZ wydane w tym trybie jest ważne przez 5 lat od dnia jego wydania. 
Procedura jest bezpłatna. Dokładny opis procedury 
Podstawa prawna: art.62–63 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, Dz.U. 2022 poz. 583.

Aktualne programy specjalizacji w zakresie nefrologii dostępne są na stronach Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego