Podobieństwa i różnice z innymi zawodami 

(PL) Lekarz specjalista rehabilitacji medycznej to zawód pokrewny do (UA) Lekarza - specjalisty medycyny fizykalnej i rehabilitacji. Różnice pomiędzy tymi zawodami wynikają przede wszystkim z odmiennych systemów kształcenia lekarzy w Polsce i Ukrainie. (PL) Lekarz specjalista rehabilitacji medycznej jest zobowiązany ukończyć ogólny staż podyplomowy i dopiero wtedy wejść na kilkuletnią ścieżkę szkolenia specjalistycznego. Szkolenie takie kończy się państwowym egzaminem specjalizacyjnym. W Ukrainie tytuł lekarza specjalisty przysługuje osobie, która ukończyła zaraz po studiach medycznych Internaturę, czyli trwający od 1–3 lat staż specjalizacyjny. Jest też możliwość ukończenia 2–4-letniej Ordynatury Klinicznej, która jednak nie jest obowiązkowa. Mogą też występować znaczące różnice programowe, jeśli chodzi o daną specjalizację w Polsce i Ukrainie.

Synteza: rozpoznaje i leczy zaburzenia sprawności różnych narządów i układów, będące następstwem chorób organicznych, wad, urazów, zabiegów chirurgicznych i z innych przyczyn, posługując się odpowiednią aparaturą i różnymi metodami oraz technikami rehabilitacyjnymi, jak również podejmuje działania na rzecz promocji zdrowia i zapobiegania inwalidztwu.

• samodzielne leczy: rozpoznaje, planuje i nadzoruje rehabilitację
• planuje leczenie rehabilitacyjne z uwzględnieniem różnych typów rehabilitacji, w tym: medycznej, psychologicznej, społecznej i zawodowej
• podejmuje leczenie rehabilitacyjne wszystkich chorób, zapewniające koordynację fizykoterapii, kinezyterapii i terapii zajęciowej, prowadzone we współpracy z  innymi specjalistami, zwłaszcza z  specjalistami  rehabilitacji ruchowej
• uczestniczy we wszystkich etapach rehabilitacji i  odzyskiwania zdrowia; przeprowadza podmiotowe i przedmiotowe badanie chorych w celu określenia potrzeb i zakresu rehabilitacji oraz kontroli i oceny jej postępów
• przeprowadza próby (testy) czynnościowe, informujące o sprawności poszczególnych narządów i układów (w zakresie ergometrii, spirometrii, tonometrii, EKG, monitorowania holterowskiego serca, badań  elektrodiagnostycznych układu mięśniowo--nerwowego i  innych)
• interpretuje i ocenia wykonane testy czynnościowe
• zleca metody terapeutyczne (w tym leczenie fizjoterapeutyczne, terapię zajęciową, psychoterapię i psychoedukację, terapię pedagogiczną z  uwzględnieniem czynników naturalnych, kontekstowych i  innych)
• stosuje technologie rehabilitacyjne (ortotykę, protetykę, technologie wspomagające funkcjonowanie i pokrewne zagadnienia)
• pozyskuje informacji o chorym i współpracuje z lekarzem leczącym schorzenia podstawowe
• odbywa konsultacje lekarskie dla innych specjalności medycznych
• nawiązuje kontakt z chorym w celu zapewnienia jego współpracy w procesie rehabilitacji
• doskonali swoją wiedzę i umiejętności, między innymi przez uczestnictwo w podyplomowym kształceniu ustawicznym
• prowadzi leczenie w oparciu o interwencje  farmakologiczne, bodźce fizykalne, interwencje techniczne, edukacyjne i społeczno--zawodowe
• prowadzi samodzielne leczenie zachowawcze oraz przeprowadza drobne zabiegi medyczne (iniekcje dostawowe, okołostawowe, blokady przeciwbólowe), leczenie bólu, leczenie spastyczności
• nadzoruje proces przekwalifikowania zawodowego i  adaptacji do samodzielnego życia osób o niskiej sprawności układu krążenia, oddechowego, trawiennego, narządu ruchu i innych (między innymi chorych po resekcji płuc, operacjach serca, ze sztucznym odbytem, protezami kończyn, uszkodzeniami układu nerwowego i innymi)
• ocenia wyniki leczenia
• zapobiega powikłaniom i w razie ich wystąpienia przeprowadza ich leczenie
• monitoruje przebieg choroby / zaburzenia oraz prognozuje wyniki rehabilitacji
• specjalistycznie orzeka o potrzebie rehabilitacji, niezdolności do pracy, uszczerbku na zdrowiu oraz niepełnosprawności z powodu następstw chorób i / lub urazów oraz przygotowuje orzeczeń do celów  inwalidztwa, zatrudnienia i sądownictwa
• pracuje jako biegły sądowy
• prowadzi dokumentację lekarską
• wypisuje skierowania, wnioski sanatoryjne, wnioski na sprzęt rehabilitacyjny i inwalidzki, recepty i zwolnienia lekarskie
• podejmuje działania profilaktyczne w zakresie promocji zdrowia.

Zadania dodatkowe:

• kieruje placówką rehabilitacji medycznej
• bierze udział w doskonaleniu zawodowym  (szkoleniu) innych pracowników medycznych
• kieruje specjalizacją w dziedzinie rehabilitacji medycznej  innych lekarzy
• kieruje eksperymentem medycznym
• prowadzi badania naukowe i publikuje ich wyniki
• sprawuje funkcje kierownicze w placówkach prowadzących działalność rehabilitacyjną

Poziom NQF (Polskiej Ramy Kwalifikacji): 7

Ukończenie co najmniej 5-letnich jednolitych studiów magisterskich na kierunku lekarskim lub lekarsko-dentystycznym, obejmujących co najmniej dwusemestralne praktyczne nauczanie kliniczne i ukończenie stażu podyplomowego. 

Zdanie Lekarskiego Egzaminu Końcowego (LEK).

Ukończenie specjalizacji w dziedzinie rehabilitacji medycznej. 

Zdanie państwowego egzaminu specjalizacyjnego

Dokument potwierdzający kwalifikacje w zawodzie 

• dyplom ukończenia studiów medycznych 
• prawo wykonywania zawodu (PWZ) lekarza
• tytuł specjalisty w dziedzinie rehabilitacji medyczne

Dodatkowe informacje

Zawód lekarza może w Polsce wykonywać tylko osoba posiadająca prawo wykonywania zawodu (PWZ) przyznane przez właściwą okręgową izbę lekarską.

W przypadku obywateli polskich i obywateli innych państw członkowskich UE, PWZ przysługuje osobie, która spełnia następujące warunki: 

1. Posiada dokument potwierdzający odpowiednie kwalifikacje.
2. Posiada pełną zdolność do czynności  prawnych.
3. Posiada stan zdrowia pozwalający na  wykonywanie zawodu lekarza.
4. Wykazuje nienaganną postawę etyczną.

Źródło: rozdz. II ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty

Zawód lekarza i lekarza specjalisty jest w Polsce zawodem regulowanym, tzn. przed podjęciem pracy w zawodzie konieczne jest uzyskanie prawa wykonywania zawodu lekarza (PWZ). Dla osób, które uzyskały swoje kwalifikacje w kraju, który nie jest państwem członkowskim UE, dostępne są obecnie w Polsce dwie ścieżki uzyskania PWZ. 

Ścieżka standardowa

(dla obywateli państw trzecich, czyli osób posiadających kwalifikacje uzyskane w państwie niebędącym państwem członkowskim UE)

a) w przypadku lekarza bez specjalizacji konieczne jest spełnienie tych warunków:

1. Nostryfikacja dyplomu poświadczającego ukończenie studiów medycznych w kraju niebędącym państwem członkowskim UE (kraju trzecim).
2. Zdanie Lekarskiego Egzaminu Weryfikacyjnego (LEW).
3. Wejście na ścieżkę kształcenia podyplomowego w polskim systemie.

b) w przypadku lekarza specjalisty

Prawo wykonywania zawodu lekarza w Polsce na określony zakres czynności zawodowych, czas i miejsce może uzyskać osoba, która:

1. Ukończyła co najmniej pięcioletnie studia na kierunku lekarskim lub lekarsko-dentystycznym poza terytorium Unii Europejskiej.
2. Posiada tytuł lekarza / lekarza dentysty specjalisty uzyskany poza terytorium Unii Europejskiej (wymagana nostryfikacja).
3. Posiada zaświadczenie od podmiotu wykonującego działalność leczniczą Polsce, który planuje ją zatrudnić.
4. Ma co najmniej 3-letnie doświadczenie zawodowe jako lekarz specjalista w danej dziedzinie, uzyskane w okresie 5 lat bezpośrednio poprzedzających uzyskanie zaświadczenia, o którym mowa w pkt 3.
5. Złoży oświadczenie o znajomości języka polskiego wystarczającej do wykonywania powierzonego jej zakresu czynności zawodowych.

Dokładny opis procedury

Ważne:

1. Prawo wykonywania zawodu na powyższych zasadach może zostać przyznane na okres nie dłuższy niż 5 lat, bez możliwości jego przedłużenia.
2. Na podstawie przyznanego warunkowego PWZ będzie można na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wykonywać zawód lekarza wyłącznie w podmiocie leczniczym wskazanym w decyzji Ministra Zdrowia.
3. Na podstawie przyznanego PWZ przez 1 rok pracuje się pod nadzorem opiekuna będącego lekarzem posiadającym specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w danej dziedzinie medycyny zaświadczenie.
4. W momencie rozwiązania umowy o pracę, podmiot, w którym było się zatrudnionym prześlę taką informację do Okręgowej rady lekarskiej, która niezwłocznie skreśli daną osobę z rejestru lekarzy, co będzie równoznaczne z wygaśnięciem PWZ tej osoby.

Uwaga: część procedury (nostryfikacja) jest w tym trybie odpłatna.

Podstawa prawna: rozdz. II ustawy z  dnia 5 grudnia 1996 r. o  zawodach lekarza i  lekarza dentysty, Dz. U. 1997 Nr 28 poz. 152

Ścieżka uproszczona

(rozwiązanie tymczasowe dla osób objętych działaniem ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa)

a) w przypadku lekarza bez specjalizacji

Warunkowe prawo wykonywania zawodu lekarza w Polsce może uzyskać każda osoba posiadająca obywatelstwo ukraińskie oraz ukończone studia na kierunku lekarskim lub lekarsko-dentystycznym.

Należy spełnić następujące warunki:

1) Posiadać dyplom lekarza, lekarza dentysty potwierdzający ukończenie co najmniej 5-letnich studiów, wydany w innym państwie niż państwo członkowskie Unii Europejskiej – nie ma konieczności nostryfikacji dyplomu.

2) Posiadać pełną zdolność do czynności prawnych.

3) Posiadać stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu lekarza.

4) Wykazywać nienaganną postawę etyczną.

5) Złożyć oświadczenie o znajomości języka polskiego wystarczającej do wykonywania powierzonego jej zakresu czynności zawodowych.

Ważne

Procedura uzyskania PWZ na określony zakres czynności składa się z dwóch etapów: najpierw zgody Ministra Zdrowia (art. 7 ust. 2a ustawy o zawodzie lekarza), a następnie przyznania PWZ przez okręgową izbę lekarską, na podstawie tej zgody (art. 7 ust. 2e ustawy o zawodzie lekarza).

W przypadku odmowy przyznania PWZ przez okręgową radę lekarską stronie służy odwołanie do Naczelnej Rady Lekarskiej, a następnie skarga do sądu administracyjnego.

Po uzyskaniu warunkowego PWZ można podjąć pracę w dowolnym podmiocie leczniczym w Polsce, zgodnie ze swoimi kwalifikacjami. PWZ wydane w tym trybie jest ważne przez 5 lat od dnia jego wydania. Procedura jest bezpłatna.

Dokładny opis procedury

b) w przypadku lekarza specjalisty

Warunkowe prawo wykonywania zawodu lekarza w Polsce może uzyskać każda osoba posiadająca obywatelstwo ukraińskie oraz ukończone studia na kierunku lekarskim lub lekarsko-dentystycznym oraz tytuł specjalisty.

Należy spełnić następujące warunki:

1) Posiadać dyplom lekarza, lekarza dentysty potwierdzający ukończenie co najmniej 5-letnich studiów, wydany w innym państwie niż państwo członkowskie Unii Europejskiej.

2) Posiadać pełną zdolność do czynności prawnych.

3) Posiadać stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu lekarza albo lekarza dentysty.

4) Wykazywać nienaganną postawę etyczną.

5) Posiadać tytuł specjalisty wydany przez właściwy organ w danym państwie.

Ważne

Procedura uzyskania PWZ na określony zakres czynności składa się z dwóch etapów: najpierw zgody Ministra Zdrowia (art. 7 ust. 2a ustawy o zawodzie lekarza), a następnie przyznania PWZ przez okręgową izbę lekarską, na podstawie tej zgody (art. 7 ust. 2e ustawy o zawodzie lekarza). W przypadku odmowy przyznania PWZ przez okręgową radę lekarską stronie służy odwołanie do Naczelnej Rady Lekarskiej, a następnie skarga do sądu administracyjnego.

Po uzyskaniu warunkowego PWZ można podjąć pracę w dowolnym podmiocie leczniczym w Polsce, zgodnie ze swoimi kwalifikacjami. PWZ wydane w tym trybie jest ważne przez 5 lat od dnia jego wydania.

Procedura jest bezpłatna. Dokładny opis procedury

Podstawa prawna: art.62–63 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, Dz.U. 2022 poz. 583

Aktualne programy specjalizacji w zakresie rehabilitacji medycznej dostępne są na stronach Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego.